Ciwboid: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
#wici365
 
newid 'arwyneb' (surface) i ochr (face)
Llinell 1:
[[Delwedd:Cuboid abcd.svg|bawd|Ciwboid, gyda [[croeslin|chroeslin]]&nbsp;''d''.<br />Gwelir yma hefyd: hyd ''a'', lled ''b'' ac uchder ''c''.]]
[[Delwedd:QuaderNetz.svg|bawd|[[Rhwyd (geometreg)|Rhwyd]] y ciwboid uchod, wedi'i hagor.]]
Mewn [[geometreg]], [[polyhedron]] [[amgrwm]] o chwechwech [[arwynebochr]] [[pedrochr]] yw '''ciwboid''' (enw gwrywaidd); mae ei graff polyhedral yn union yr un peth a'r [[ciwb]].<ref>{{citation|title=Polytopes and Symmetry|first=Stewart Alexander|last=Robertson|publisher=Cambridge University Press|year=1984|isbn=978-0-521-27739-6|page=75}}</ref><ref>{{citation|url=https://archive.org/details/elementssynthet01dupugoog|title=Elements of Synthetic Solid Geometry|first=Nathan Fellowes|last=Dupuis|publisher=Macmillan|year=1893|page=53}}</ref>
 
Mae ganddo:
* chwe [[arwynebochr]] (neu 'ochr') sydd ar [[ongl sgwâr]] i'w gilydd,
* wyth [[fertig]] (neu 'gornel') ongl sgwâr,
* deuddeg [[ymyl]], gyda phedair o'r un hyd ac yn gyfochrog (neu'n 'baralel') i'w gilydd.<ref>{{cite web|url=http://donsteward.blogspot.co.uk/2013/05/nets-of-cuboid.html|title=nets of a cuboid|author=|date=|website=donsteward.blogspot.co.uk|accessdate=18 Mawrth 2018}}</ref>
 
Mae'r arwynebauochrau gwrthwynebol yn [[cyfath|gyfath]] (''congruent'').
 
{| class="wikitable"
Llinell 28:
 
==Ciwboidau cyffredinol==
Drwy [[Fformiwla Euleer]], fe wyddom fod nifer yr arwynebauochrau ''F'', yry ymylonfertigau ''EV'' a'r fertigauymylon ''VE'' o bob ciwboid amgrwm yn perthyn i'w gilydd drwy'r [[fformiwla]] ''F''&nbsp;+&nbsp;''V''&nbsp;=&nbsp;''E''&nbsp;+&nbsp;2. Mae hyn yn rhoi 6 + 8 = 12 + 2; hynny yw, fel y [[ciwb]], mae gan y ciwboid 6 arwyneb, 8 fertig a 12 ymyl. Ynghyd â'r "ciwboidau petryal", mae unrhyw baralelepip yn giwboid o'r math hwn, fel y mae sgwâr ffrwstwm hefyd (y siâp a ffurfiwyd trwy [[trychiad|drychiad]]-apig [[pyramid sgwâr]]).
 
==Ciwboidau petryal==
Mewn ciwboid petryal, mae pob [[ongl]] yn [[ongl sgwâr]], a'r [[arwyneb]]auochrau gwrthwynebol yn [[cyfath|gyfath]] (yn hafal). Oherwydd hyn, gellir galw'r math hwn o giwboid yn "brism ongl sgwâr" neu'n "baralelepip rheolaidd".
 
Ceir hefyd "giwboid sgwâr", lle mae daudwy arwynebochr yn sgwariau. Mae ganddo'r [[symbol Schläfli]] o {4} × { }, a dyblir ei gymesuredd o [2,2] i [4,2], trefn 16.
 
Mae'r [[ciwb]] yn achos arbennig o'r ciwboid sgwâr, gyda phob arwynebochr yn sgwariau. Mae ganddo'r symbol Schläfli o {4,3}, a chodir ei gymesuredd o [2,2], i [4,3], trefn 48.
 
Os yw dimensiynau ciwboid petryal yn ''a'', ''b'' ac ''c'', yna mae ei gyfaint yn abc ac mae ei [[arwynebedd arwyneb]] yn 2(''ab''&nbsp;+&nbsp;''ac''&nbsp;+&nbsp;''bc'').