Alcohol: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Rhyshuw1 (sgwrs | cyfraniadau) Dim crynodeb golygu |
Rhyshuw1 (sgwrs | cyfraniadau) Dim crynodeb golygu |
||
Llinell 1:
[[delwedd:Alcohol general.svg|dde|200px|bawd|Fformiwla cyffredinol alcohol]]
Yng [[Cemeg|Nghemeg]], [[cyfansoddyn]] [[Cemeg organig|organig]] sydd â'r [[grŵp gweithredol]] [[hydrocsyl]] (-[[Ocsigen|O]][[Hydrogen|H]]) wedi ei fondio i [[atom]] [[Carbon]] grŵp [[alcyl]] yw '''alcohol'''.
==Ffurfio Alcohol==
===Ffurfio o halogenoalcanau===
Gellir paratio alcoholau cynradd ac eilaidd o [[halogenoalcan]]au trwy [[amnewid niwcleoffilig]].
<big>R-X + OH<sup>-</sup> → R-OH + X<sup>-</sup></big>
lle mae X yn [[grwp gweithredol]] [[halogen]].
===O Cyfansoddion carbonyl===
Gellir ffurfio alcohol cynradd trwy [[rhydwytho]] [[asid carbocsylig]] neu [[aldehyd]]. Defnyddir yr asiantau rhydwytho Lithiwm tetrahydrido alwminad (LiAlH<sub>4</sub>) neu Sodiwm tetrahydridoborad (NaBH<sub>4</sub>).
<big>[[Asid carbocsylig]] →'''Rhydwytho'''→ [[Aldehyd]] → '''Rhydwytho'''→ Alcohol Cynradd</big>
{{eginyn cemeg}}
| |||