Irene (ymerodres): Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
TobeBot (sgwrs | cyfraniadau) B robot yn ychwanegu: tr:İrene (imparatoriçe) |
Xqbot (sgwrs | cyfraniadau) B robot yn ychwanegu: an:Irene (emperadora); cosmetic changes |
||
Llinell 1:
[[
[[Yr Ymerodraeth Fysantaidd|Ymerodres Fysantaidd]] rhwng [[797]] a [[802]] oedd '''Irene''', [[Groeg (iaith)|Groeg]]: Ειρήνη, ''Eirēnē'' (c. [[752]] – [[9 Awst]], [[803]]). Defnyddiai'r teitl ''basileus'' (βασιλεύς), "ymerawdwr", yn hytrach na ''basilissa'' (βασίλισσα), "ymerodres."
Ganed Irene yn [[Athen]], a daethwwyd a hi i [[Caergystennin|Gaergystennin]] fel merch amddifad gan yr ymerawdwr [[Cystennin V]]. Yn 769 priododd ei fab, [[Leo IV]]. Yn 771 cafodd fab, a ddaeth yn ymerawdwr fel [[Cystennin VI]] pan fu farw ei gŵr yn [[780]]. Oherwydd ei oed, gweithredai Irene fel rheolwr y deyrnas.
Llwyddodd i orchfygu nifer o wrthryfeloedd yn ei herbyn, ac adferodd yr arfer o ddefnyddio delwau neu eiconau mewn addoliad. Bu'n ymladd yn erbyn y [[Ffranciaid]], a gipiodd [[Istria]] a [[Benevento]] yn 788, ac yn erbyn y Califfiaid [[Abbasaidd]] [[Al-Mahdi]] a [[Harun al-Rashid]].
Wrth i Gystennin VI ddod yn hŷn, daeth yn anfodlon fod y grym yn nwylo ei fam. Bu gwrthryfel yn [[790]], pan gyhoeddodd milwyr y gard Armenaidd Cystennin fel unig ymerawdwr. Yn [[797]] cymerodd Irene ei mab yn garcharor, a'i ddallu. Bu farw o'i anafiadau rai dyddiau'n ddiweddarach.
Llinell 11:
Yn [[802]], bu cynllwyn yn ei herbyn, a daeth [[Nikephoros I]] yn ymerawdwr. Alltudiwyd Irene i ynys [[Lesvos]], lle gorfodwyd hi i ennill ei chynhaliaeth trwy nyddu. Bu farw y flwyddyn wedyn. Ystyrir hi yn sant gan yr Eglwys Uniongred.
{{Cyswllt erthygl ddethol|fi}}▼
{{Cyswllt erthygl ddethol|ru}}▼
[[Categori:Ymerodron Bysantaidd]]
Llinell 18 ⟶ 19:
[[Categori:Marwolaethau 803]]
[[an:Irene (emperadora)]]
▲{{Cyswllt erthygl ddethol|fi}}
▲{{Cyswllt erthygl ddethol|ru}}
[[bg:Ирина Атинянката]]
[[ca:Irene de Bizanci]]
| |||