Anfeidredd: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Sian EJ (sgwrs | cyfraniadau)
B Golygu cyffredinol (manion) using AWB
ehangu o'r erthygl 'Set feidraidd'
Llinell 1:
[[Delwedd:Infinite.svg|bawd|110px|dde|Symbol mathemategol o'r anfeidredd.]]
Mewn [[mathemateg]], mae '''anfeidredd''' yn gysyniad sy'n cyfleu rhif sy'n rhy fawr i fedru ei gyfri. Ysgrifennir yr anfeidredd gyda'r symbol <math>\infty</math>. Fe'i fdefnyddirdefnyddir yn aml o fewn [[calcwlws]] a [[theori setiau]], ac fe'i defnyddir hefyd mewn [[ffiseg]] a gwyddoniaethau eraill. Mae '[[Set feidraidd|setiau anfeidraidd]]' yn rhan o'r maes hwn. Yr hyn sy'n groes i anfeidredd o fewn mathemateg yw 'meidraidd' e.e. [[rhif naturiol|rhifau naturiol]] a [[rhif real|rhifau real]].
 
Ffurfiodd Georg Cantor lawer o gysyniadau yn ymwneud ag anfeidredd a setiau anfeidraidd yn ystod diwedd y [[19g]] a dechrau'r [[20g]]. Yn y theori a ddatblygodd, mae setiau anfedraidd o wahanol feintiau (o'r enw prifoledd neu ''cardinalities'').<ref>{{cite book
Llinell 28:
 
Awgrymodd Zeno o Elea (490 – c. 430 CC) sawl damcaniaeth am anfeidredd rhifau a datblygodd Eudoxus o Cnidus (390 – c. 337 BC) y cysyniad o anfeidredd rhifau bach.
 
==Geirdarddiad==
Daw'r term '''anfeidraidd''' o'r hen air Cymraeg 'meidrol', sef (gweler [[Geiriadur Prifysgol Cymru]]): ''Ac iddo derfyn(au) neu gyfyngiad(au), terfynedig (yn enw. am ddyn a’i gyneddfau); mesuradwy.'' Hynny yw, yr hyn a ellir ei fesur.<ref>[http://welsh-dictionary.ac.uk/gpc/gpc.html GPC Arlein;] adalwyd 1 Rhagfyr 2018.</ref> Felly, anfidrol, neu'r hyn na ellir ei fesur yw anfeidraidd.
 
Mae'r ystyr yma i'r gair i'w gael fel cofnod o fewn Geiriadur John Davies, 1632: meidrol, ''non immensus, finitus''. Ystyr arall i'r gair 'meidrol' yw: cryf, cadarn, nerthol, galluog a cheir cofnod o'r ystyr hwn yn y [[13g]]. Bôn y gair yw'r ferf "medraf", "medru".
 
==Setiau meidraidd==
{{Prif|etiau meidraidd}}
 
Mewn [[mathemateg]], set gyda nifer meidraidd o elfennau yw '''set feidraidd'''. Yn anffurfiol, ma hefyd yn set y gellir, yn mewn egwyddor gyfri pob elfen o'r set. Er enghraifft, mae
 
:<math>\{2,4,6,8,10\}</math>
 
yn set feidraidd gyda phump elfen. Mae'r nifer o elfennau mewn set yn [[rhif naturiol]] ([[cyfanrif]] di-negatif) ac fe'i gelwir yn "prifoledd y set" (''cardinality of the set''). Gelwir set nad yw'n feidraidd yn "[[Anfeidredd|anfeidraidd]]". Er enghraifft, mae'r set o bob cyfanrif positif yn anfeidraidd:
 
:<math>\{1,2,3,\ldots\}.</math>
 
Mae setiau meidraidd yn hynod o bwysig mewn [[cyfuniadeg]], sef yr astudiaeth o gyfrif.
 
== Darllen pellach ==