Bele goed: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Duncan Brown (sgwrs | cyfraniadau)
Duncan Brown (sgwrs | cyfraniadau)
Llinell 100:
Oes yna fwy ohonynt, tybed?
 
Ond bellach pwy a ŵyr hynt y bele? Cafwyd llawer o gofnodion amdano yn ystod Arolwg '87, rhai oddi wrth Eisteddfodwyr Bro Madog, eraill yn dilyn hysbysrwydd ar Radio Cymru. Bu rhai yn ddigon ffodus i weld y creadur yn herwa yn ei gynefin berfeddion nos, tra chafodd ambell un gorff yn gorwedd yn y gwter ar y ffordd fawr. Dyma grynhoi'r wybodaeth felly, a cheisio cyflwyno yma ddarlun o hynt y bele yng Nghymru yn niwedd yr wythdegau.
 
O ddidoli'r cofnodion yn ôl eu dosbarthiad daearyddol ac yn ôl pa mor hen neu ddiweddar y bônt, daw darlun eithaf calonogol i'r amlwg. Yn gyntaf gwelir yr hen gadarnleoedd yn parhau heddiw; sef ardaloedd megis Uwch Conwy, Beddgelert a dyffryn y Fawddach a fu'n noddfeydd diogel a gafodd fantais yn sgil sefydlu'r coedwigoedd mawrion yn y cyffiniau. Mae'n bosib i blanhigfa Clocaenog fod yn gyfrifol am beth o'r cynnydd a amlygwyd yn ne Clwyd a gogledd Powys, fel y cafodd y bele hefyd, efallai, fantais yn Eifionydd yn dilyn y mân blannu yno. Yr unig arwydd o golled ar wahan i ogledd ddwyrain Clwyd sydd wedi ei hen ddiwydiannu yw'r prinder o gofnodion diweddar o fro Llanuwchllyn a'r Bala. Does ond gobeithio y bydd pobl y fro honno yn profi anwiredd y map yn hynny o beth yn y blynyddoedd i ddod!