Yishuv: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
manion iaith |
mantion |
||
Llinell 14:
Mae'r term yn cyfeirio at yr holl Iddewon oedd yn byw yn nhalaith Syria Ottomanaidd cyn i'r <nowiki>[[Aliyah]]</nowiki> Gyntaf ddechrau yn 1882 a'r prosiect bwrpasol wleidyddol [[Seioniaeth|Seionaidd]] o wladychu'r diriogaeth. Roedd y rhain yn bennaf yn Iddewon Uniongred a oedd yn byw yn Jerwsalem, Safed, Tiberias a Hebron.
Roedd cymunedau bychain hefyd yn Jaffa, Haifa, Peki'in, Acre, Sichem, Shfaram a hyd nes 1779 hefyd yn Gaza. Roedd llawer o'r hen Yishuv yn treulio eu hamser yn astudio'r Torah a derbyniwyd rhoddion gan Iddewon y Diaspora.
O 1914 ymlaen daeth yr Hen Yishuv yn lleiafrif i'r Yishuv newydd.
Llinell 37:
==Nodweddion y Yishuv Newydd==
[[File:Build the Jewish homeland now. Palestine restoration fund $3,000,000 LCCN2015646411.jpg|thumb|'Build the Jewish homeland now. Palestine restoration fund $3,000,000, poster o 1919 i gefnogi'r Yishuv]]
'''Sefydlu Aneddiadau Newydd''' - Yn wahanol i'r Hen Yishuv a gadwai at 'drefi hanesyddol' Israel - Jerwsalem, Tiberias, Safed a Hebron, aeth aelodau'r Yishuv Newydd ati'n strategol i greu aneddiadau newydd sbon gan brynu tir corsiog neu diffaith
Sefydlodd aelodau'r Yishuv newydd
'''Iaith''' - Tra siaradai aelodau'r Hen Yishuv amrywiaeth o ieithoedd gan ddibynnu ar o ba wlad y daethant yn wreiddiol a gan ddefnyddio
'''Gwleidyddol''' - Yn wahanol i'r Hen Yishuv oedd yn gasgliad o unigolion a grwpiau bychan a oedd wedi eu hysbrydoli i ymfudo ac yna diffinio eu hunain wrth eu crefydd Iddewig, roedd aelodau ac arweinwyr yr Yishuv Newydd yn gweld ei hunain fel mudiad wleidyddol. Gydag hynny, aethant ati i sefydlu strwythurau gwleidyddol yn aml yn gyfochrog i'r sefydliadau Otomanaidd a Phrydeinig. Sefydlwyd mudiadau pwysig:
: 1903 - sefydlu'r Knesset gyntat (senedd i'r Yishuv, a bellach senedd Gwladwriaeth Israel)
: 1909 - Sefydlu dinas [[Tel Aviv]]
: 1908 - Creu Swyddfa Palesteina ar gyfer prynu tir, trin y tir
: 1909 - Creu llu hunan-amddiffyn HaSchomer
: 1918 - Prifysgol Hebraeg Jerwsalem
Llinell 53:
: 1920 - Etholiadau i'r Knesset
: 1924 - Coleg Technion (gyda'r addysg yn Hebraeg nid Almaeneg)
: 1924 - Cydnabod Hebraeg yn iaith
: 1928 - Cydnabyddwyd yr Yishuv yn swyddogol gan y llywodraeth Brydeinig.
|