Yishuv: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
manion iaith
mantion
Llinell 14:
Mae'r term yn cyfeirio at yr holl Iddewon oedd yn byw yn nhalaith Syria Ottomanaidd cyn i'r <nowiki>[[Aliyah]]</nowiki> Gyntaf ddechrau yn 1882 a'r prosiect bwrpasol wleidyddol [[Seioniaeth|Seionaidd]] o wladychu'r diriogaeth. Roedd y rhain yn bennaf yn Iddewon Uniongred a oedd yn byw yn Jerwsalem, Safed, Tiberias a Hebron.
 
Roedd cymunedau bychain hefyd yn Jaffa, Haifa, Peki'in, Acre, Sichem, Shfaram a hyd nes 1779 hefyd yn Gaza. Roedd llawer o'r hen Yishuv yn treulio eu hamser yn astudio'r Torah a derbyniwyd rhoddion gan Iddewon y Diaspora.
 
O 1914 ymlaen daeth yr Hen Yishuv yn lleiafrif i'r Yishuv newydd.
Llinell 37:
==Nodweddion y Yishuv Newydd==
[[File:Build the Jewish homeland now. Palestine restoration fund $3,000,000 LCCN2015646411.jpg|thumb|'Build the Jewish homeland now. Palestine restoration fund $3,000,000, poster o 1919 i gefnogi'r Yishuv]]
'''Sefydlu Aneddiadau Newydd''' - Yn wahanol i'r Hen Yishuv a gadwai at 'drefi hanesyddol' Israel - Jerwsalem, Tiberias, Safed a Hebron, aeth aelodau'r Yishuv Newydd ati'n strategol i greu aneddiadau newydd sbon gan brynu tir corsiog neu diffaith yar gyfer amaethu neu sefydlu trefi newydd. Roedd llawer o'r gwladychwyr newydd wedi eu hysbrydoli a threfnu drwy fudiad [[Chofefei Tzion]].
 
Sefydlodd aelodau'r Yishuv newydd maestrefifaestrefi y tu allan i furiau hanesyddol Jerwsalem a sefydlwyd y ffermydd Moshaf, sef yr aneddiad amaethyddol pwrpasol gyntaf ym Mhalesteina, a gyda hynny dechrau ar draddodiad a roddodd sail i sefydlu'r Wladwriaeth Iddewig. Ailsefydlwyd tref gyntaf pwrpasol yr Yishuv, [[Petah Tikva|Petach Ticfa]], yn 1883 yn dilyn ei sefydlu yn 1878 a'i fethiant dwy flynedd wedyn.
 
'''Iaith''' - Tra siaradai aelodau'r Hen Yishuv amrywiaeth o ieithoedd gan ddibynnu ar o ba wlad y daethant yn wreiddiol a gan ddefnyddio amrywioamryw o ieithoedd i gyfathrebu gyda'i gilydd, ymwthiau aelodau'r Yishuv Newydd gyda'r arfer yma ac aethant ati, bron yn unfrydol (roedd cefnogaeth i'r iaith Almaeneg neu Iddeweg fel ieithoedd swyddogol i'r Yishuv), i feithrin yr iaith [[Hebraeg]] fel unig iaith yr Yishuv. Roedd pobl fel [[Eliezer Ben-Yehuda]] yn ffigwrffigur symbolaidd yn y mudiad yma.
 
'''Gwleidyddol''' - Yn wahanol i'r Hen Yishuv oedd yn gasgliad o unigolion a grwpiau bychan a oedd wedi eu hysbrydoli i ymfudo ac yna diffinio eu hunain wrth eu crefydd Iddewig, roedd aelodau ac arweinwyr yr Yishuv Newydd yn gweld ei hunain fel mudiad wleidyddol. Gydag hynny, aethant ati i sefydlu strwythurau gwleidyddol yn aml yn gyfochrog i'r sefydliadau Otomanaidd a Phrydeinig. Sefydlwyd mudiadau pwysig:
 
: 1903 - sefydlu'r Knesset gyntat (senedd i'r Yishuv, a bellach senedd Gwladwriaeth Israel)
: 1909 - Sefydlu dinas [[Tel Aviv]]
: 1908 - Creu Swyddfa Palesteina ar gyfer prynu tir, trin y tir aca hyfforddi amaethyddwyr ac yna datblygu trefi newydd
: 1909 - Creu llu hunan-amddiffyn HaSchomer
: 1918 - Prifysgol Hebraeg Jerwsalem
Llinell 53:
: 1920 - Etholiadau i'r Knesset
: 1924 - Coleg Technion (gyda'r addysg yn Hebraeg nid Almaeneg)
: 1924 - Cydnabod Hebraeg yn iaith Swyddogolswyddogol o fewn Mandad Prydain
: 1928 - Cydnabyddwyd yr Yishuv yn swyddogol gan y llywodraeth Brydeinig.