Ynys Seiriol: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
delwedd |
|||
Llinell 1:
[[Delwedd:Ynys_Seiriol_01.JPG|550px|bawd|canol|Ynys Seiriol a Phenmon o'r tir mawr]]
Ynys gyferbyn [[Penmon]] oddi ar arfordir de-ddwyreiniol [[Ynys Môn]] yw '''Ynys Seiriol'''. Mae [[goleudy]] amlwg yn sefyll ar darn o graig yn y môr rhwng Ynys Seiriol ac Ynys Môn, yng ngofal [[Trinity House]].▼
==Hanes==▼
<table border=1 cellpadding="2" cellspacing="0" align="right" width=200>
<tr><td colspan=2 align=center bgcolor="#ff9999">'''Ynys Seiriol'''<br><font size="-1">''Ynys Môn''</font></td>
<tr><td colspan=2 align=center><div style="position: relative">[[Image:CymruMon.png]]<div style="position: absolute; left: 95px; top: 15px">[[Image:Smotyn_Coch.gif]]</div></div></td></tr>
</table>Enwir yr ynys ar ôl [[Sant Seiriol]], oedd yn byw yn y [[6ed ganrif]], ac ar un adeg roedd mynachlog yno oedd, yn ôl yr hanes, wedi ei sefydlu gan Seiriol. Mae olion [[capel]] bach gyda thŵr sgwâr ag iddi ben trionglog, sy'n dyddio o'r [[12fed ganrif]], yn sefyll yng nghanol yr ynys; mae'n gysylltiedig â [[Priordy Penmon]]. Darganfuwyd yn ogystal olion tŷ gweddi (''oratorium'') sydd yn dyddio o'r [[8fed ganrif]] efallai ac yn gyffelyb i rai o'r tai gweddi Celtaidd cynnar sydd yn [[Iwerddon]], fel "Tŷ [[Sant Columba]]" yn [[Kells]]. Tybir hefyd bod olion rhai o'r celloedd [[meudwy]] gwreiddiol i'w gweld yno. ▼
▲Ynys gyferbyn [[Penmon]] oddi ar arfordir [[Ynys Môn]] yw '''Ynys Seiriol'''. Mae [[goleudy]] amlwg yn sefyll ar darn o graig yn y môr rhwng Ynys Seiriol ac Ynys Môn.
▲==Hanes==
▲Enwir yr ynys ar ôl [[Sant Seiriol]], oedd yn byw yn y [[6ed ganrif]], ac ar un adeg roedd mynachlog yno oedd, yn ôl yr hanes, wedi ei sefydlu gan Seiriol. Mae olion [[capel]] bach gyda thŵr sgwâr ag iddi ben trionglog, sy'n dyddio o'r [[12fed ganrif]], yn sefyll yng nghanol yr ynys; mae'n gysylltiedig â [[Priordy Penmon]]. Darganfuwyd yn ogystal olion tŷ gweddi (''oratorium'') sydd yn dyddio o'r [[8fed ganrif]] efallai ac yn gyffelyb i rai o'r tai gweddi Celtaidd cynnar sydd yn [[Iwerddon]], fel "Tŷ [[Sant Columba]]" yn [[Kells]]. Tybir hefyd bod olion rhai o'r celloedd [[meudwy]] gwreiddiol i'w gweld yno.
Yr enw a roddodd y [[Llychlynwyr]] ar yr ynys yw [[Priestholm]], sef "Ynys yr Offeiriaid". Hen enw arall ar yr ynys yn ôl traddodiad yw [[Ynys Lannog]], (hefyd "Ynys Lannawg" neu "Ynys Glannawg"), sy'n cyfeirio at yr arwr chwedlonol [[Helig ap Glannog]] a'r chwedl am ei lys boddedig; mae'n bosbil fod yr enw hwn ar yr ynys yn gynharach na'r enwau eraill i gyd. Mae [[Gerallt Gymro]] yn cyfeirio at yr ynys yn ei lyfr [[Hanes y Daith Drwy Gymru]] [[1188]].
| |||