Deddf disgyrchedd cyffredinol Newton: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
TjBot (sgwrs | cyfraniadau) B robot yn ychwanegu: id:Tarik-menarik |
Xqbot (sgwrs | cyfraniadau) B robot yn newid: ka:მსოფლიო მიზიდულობის კანონი; cosmetic changes |
||
Llinell 3:
Mae digyrchiant y [[daear|ddaear]] yn rhoi pwysau i wrthrychau ag yn achosi iddynt ddisgyn tuag at wyneb y ddaear. Mae'r ddaear yn symud tuag at y gwrthrych hefyd ond mae'r symudiad yn rhy fach i'w sylwi. Mae'r [[planed]]au yn trogylchu'r [[haul]] oherwydd effaith disgyrchiant. Yn yr un modd y mae'r [[lleuad]] yn yn trogylchu'r ddaear, gellir gweld dylanwad disgyrchiant y lleuad ar y ddaear mewn bodolaeth [[llanw]] y môr.
== Gwaith Isaac Newton ==
[[Delwedd:Solar sys.jpg|250px|bawd|Y '''grym disgyrchiant''' sydd yn cadw y planedau yn trogylchu yr Haul.]]
Yn [[1678]] cyhoeddwyd gwaith [[Isaac Newton|Newton]] ar ddeddfau disgyrchiant yn ''Mathematical Principles of Natural Philosophy.'' Dywedodd Newton fod ''pob gronyn yn y bydysawd yn atynnu pob gronnyn arall gyda grym sydd yn gyfrannol i wrthdroad y sgwar o'r pellter rhyngddynt''. Mae dau ronnyn gyda mâs ''m<sub>1</sub>'' a ''m<sub>2</sub>'' wedi ei gwahanu gyda pellter ''r'' (o'i ganolbwynt disgyrchol),
:<math>F = G \frac{m_1 m_2}{r^2}</math>
Llinell 18:
:<math>E_D = - {G m_1 m_2 \over r}</math>
== Disgyrchiant y ddaear ==
Fel trafodwyd yn gynharach mae gan y ddaear faes disgrychol ei hun sydd yn atynnu gwrthrychau tuag at o. Mae'r maes disgyrchol yn rhifyddol-hafal i'r cyflymu mae gwrthrych yn ei wneud o dan ei ddylanwad, ei werth ar wyneb y ddaear yw 9.81m/e², dynodwyd fel arfer gan y llythyren ''g''. Golygir hyn bod gwrthyrch sy'n disgyn yn agos i wyneb y ddaear yn cynyddu ei gyflymder 9.81m/e pob eiliad mae'n disgyn (yn anwybyddu gwrthiant aer).
Llinell 51:
[[id:Tarik-menarik]]
[[ja:万有引力]]
[[ka:მსოფლიო მიზიდულობის კანონი]]
[[kk:Бүкіл әлемдік тартылыс заңы]]
[[ko:만유인력의 법칙]]
| |||