Y gwahaniaeth rhwng diwygiadau o "Gwener (planed)"

Oherwydd ei chymylau trwchus, sy'n adlewyrchu'r haul mor dda, ychydig iawn a wyddem amdani tan yn lled ddiweddar. Hyd yn oed cyn hwyred a'r 1960au tybid bod ei hwyneb yn gefnforoedd eang a bod rhannau ohonni, efallai, yn fforestydd tebyg i'r hyn oedd ar y ddaear adeg ffurfio'r [[Maes glo|meusydd glo]]. Roedd posibiliadau o'r fath yn sbardun enfawr i ddychymyg awduron [[ffuglen wyddonol]] gan gynnwys ''Dan Dare'' a'r '"Fenwsiaid'" yn y comic ''The Eagle'' yn y [[1950au]]. Ac yn ei stori fer enwog, ''The Illustrated Man'', disgrifia [[Ray Bradbury]] helynt teithwyr gofod ar Gwener yn ceisio lloches rhag y glaw parhaus. Roedd o'n rhannol gywir – mae hi yn bwrw'n barhaus yno – ond am fod wyneb y blaned mor boeth dydy'r glaw byth yn cyrraedd y llawr. Fe ddisgyna o tua 20 milltir uwchben y wyneb, ond try'n ager ar uchder o tua 10 milltir!

Rhaid oedd aros tan i [[Chwiliedydd gofod|chwiliedyddion]] Rwsiaidd, yng nghyfres '"Venera'" a '"Vega'", lanio ar Gwener rhwng 1970 a 1984, cyn y cawsom wybodaeth gywir am ei natur. Darganfyddwyd fod Gwener yn llawer poethach na'r [[Ddaear]] achos bod ganddi gryf [[effaith tŷ gwydr]]. Ers hynny llwyddwyd i fapio ei nodweddion daearyddol yn fanwl a chytunwyd, drwy'r Undeb Astronomegol Ryngwladol, ar enwau iddynt. Nid yn annisgwyl, enwau merched sydd i'r mwyafrif ohonynt, e.e. enwyd '"cyfandir'" o lif folcanig ar ôl [[Aphrodite]], duwies cariad [[Mytholeg Roeg|y Groegiaid]]; crater anferth ar ôl y gantores [[Billie Holiday]] ac ucheldir [[Lada]] ar ôl y dduwies [[Slafiaid|Slafaidd]] (nid y car!). Mae yma gysylltiad Cymreig hefyd – ceir ucheldir '"Guinevere'", neu Gwenhwyfar ac enwyd rhes o fynyddoedd ar ôl y gwyddonydd [[Albanwyr|Albanaidd]], [[James Clerk Maxwell]]. Ef, druan ohono, yw'r unig ddyn ar y blaned!

Creda [[seryddiaeth|seryddwyr]] bod y planedau yn dylanwadu'n drwm ar bobl. Yn ''Seryddiaeth, neu Lyfr Gwybodaeth yn Dangos Rheoliad y Planedau ar Bersonau Dynion'', Llanrwst (1830), dywed Robert Roberts (mab i [[John Roberts (Sion Robert Lewis)|John Roberts]], ''[[Almanac Caergybi]]''): “Y mae y blaned hon (Gwener) i'w chyfri yn blaned fawr… a'i natur yw gwneud priodasau, uno pobloedd trwy chwant; hon sy'n rheoli yr arenau, a'r natur yn y rhan honno sy'n peri carwriaeth a serch cnawdol y naill at y llall… Y mae'r bobl yma o dymer lawen, ysmala, yn hoffi bod mewn cwmni ysmala, sef mewn tafarnau, yfed diodydd cryfion mewn llawenydd a hawddgarwch, canu cerddi gwagedd, chwerthin, dawnsio, a tharo penill gyda'r tannau…”.