Porthmon: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Roedd un o'r llwybrau yn cychwyn ym [[Môn]]. Byddai'r gwartheg a gesglid o'r ffermydd ar yr ynys gan y porthmyn yn cael eu gyrru i [[Porthaethwy|Borthaethwy]], a chyn codi'r pontydd presennol byddai rhaid iddynt nofio'r [[Afon Menai|Fenai]] gyda gwŷr mewn cychod i ofalu amdanynt. Yng nghyffiniau [[Bangor]] deuai porthmyn eraill â gwartheg o [[Arfon]] a rhannau o [[Penrhyn Llŷn|Lŷn]]. Aent a'r eidionau i fyny mewn gyrroedd mawr trwy [[Nant Ffrancon]] (ar yr hen lôn sydd yno ar ochr orllewinol y cwm o hyd), i [[Capel Curig|Gapel Curig]], ac yna ymlaen i [[Llanrwst|Lanrwst]], dros [[Mynydd Hiraethog|Fynydd Hiraethog]] i [[Abergele]] (fu'n ganolfan bwysig i'r porthmyn), i fyny [[Dyffryn Clwyd]] ac yna i [[Llandegla|Landegla]]. Mae Llandegla yn bentref bychan tawel heddiw, ond bu'n fan cyfarfod pwysig ar lwybrau porthmyn y gogledd. O Landegla gyrrid y gwartheg naill ai i [[Llangollen|Langollen]] (llecyn pwysig arall lle ymunai gyrroedd o Feirion a'r cylch) neu i [[Wrecsam]], ac oddi yno i Loegr ac i lawr am Lundain, gan amlaf. Yng Ngheredigion, roedd llwybrau o [[Tregaron|Dregaron]] a [[Llanddewi Brefi]] tros y mynydd i [[Abergwesyn]]. Roedd yna lwybrau tebyg o bob rhan o orllewin Cymru, gyda'r rhai pwysicaf yn cychwyn o [[Sir Feirionnydd|Feirionnydd]] a [[Sir Gaerfyrddin|Sir Gâr]].

 

Cofnodwyd yn llyfr log ysgol gynradd Rhosneigr:

16 Medi 1942: 17lbs rose hips dispatched to Liverpool by passenger train