Gwrach: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Yn ôl y darlun traddodiadol, hen [[gwraig|wraig]] sy'n hyddysg yn [[dewiniaeth|swyngyfaredd]] yw '''gwrach''', (hefyd '''gwiddon''', '''rheibes''' a '''dewines''') a hen wraig hyll. Ond y tu ôl i'r ffigwr [[llên gwerin]] a gwrachod [[Calan Gaeaf]] yn y diwylliant traws-Iwerydd cyfoes, yn aml iawn mae chwedlau am wrachod yn deillio o gof am ferched hyddysg mewn [[meddyginiaeth]] draddodiadol ac efallai hefyd am offeiriadesau cyn-Gristnogol. Yn ogystal â hynny mae rhai pobl heddiw yn ystyried eu hunain yn "wrachod" mewn crefyddau [[Neo-baganiaeth|neo-baganaidd]] megis [[Wica]]. Yn Ewrop mae’r cred mewn gwrachod yn ofergoel werin holl-Ewropeaidd sy’n hanu o baganiaeth cyn-Gristnogol y cyfandir. Yn Affrica mae’n gred sydd wedi goroesi hyd heddiw ac â’i wreiddiau yn y crefyddau [[Animistiaeth|animistaidd]].