Treiglad: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Llusiduonbach (sgwrs | cyfraniadau)
Llusiduonbach (sgwrs | cyfraniadau)
Dim crynodeb golygu
Llinell 196:
|}
 
===TreigliadTreiglad trwynol===
 
Dyma’r llythrennau sy’n treiglo’n drwynol:
Llinell 208:
===Treigladau trwynol yn yr ieithoedd Celtaidd ===
 
Mae'r daflentabl ymahwn yn dangos gweithrediadau treigladau trwynolmeddal yn yr ieithoedd Celtaidd. Oherwydd bod llythyraeth unigol gan bob iaith ei horgraff ei hun, cafoddmae'r gyd-enwautreigladau wedi eu rhoitrefnu arnyntyn amôl eu trefnuseiniau. Mae hyn yn ei gwneud yn hawddachhaws cymharu yr ieithoedd. Er enghraifft, mae '''çh''' Manaweg yn hafalgyfartal â '''t''' (''meindwffain'') yn yr ieithoedd Gaelaidd eraill.
 
Mae'r gellcell lwyd yn dangos bod dim treiglad trwynolmeddal yn yr iaith honno am y llythyren honno.
 
 
Llinell 221:
|-
! style="background-color:#FFDEAD;" width = "100" | Ffurf gysefin
! style="background-color:#FFE4C4;" width = "100" | SŵnSain ([[Gwyddor Seinegol Ryngwladol|GSR]])
! style="background-color:#FFE4C4;" width = "100" | [[Manaweg]]
! style="background-color:#FFE4C4;" width = "100" | [[Gaeleg yr Alban]]
Llinell 229:
! style="background-color:#FFE4C4;" width = "100" | [[Llydaweg]]
|-
| rowspan="2" | '''p''' meindwffain || {{IPA|/pʲ/}} || style="background-color:#D3D3D3;" | || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/pʲ/}} → {{IPA|/bʲ/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;" |
|-
| ''LlythyraethSillafiad'' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''p''' → '''bp'''|| style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| rowspan="2" | '''p''' braslydan || {{IPA|/pˠ/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/pˠ/}} → {{IPA|/bˠ/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| ''LlythyraethSillafiad'' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''p''' → '''bp'''|| style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| rowspan="2" | '''p''' || {{IPA|/p/}} || {{IPA|/p/}} → {{IPA|/b/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/p/}} → {{IPA|/m̥/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| ''LlythyraethSillafiad'' || '''p''' → '''b'''|| style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''p''' → '''mh'''|| style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| rowspan="2" | '''t''' meindwffain || {{IPA|/tʲ/}} || {{IPA|/ʧ/}} → {{IPA|/j/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/tʲ/}} → {{IPA|/dʲ/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| ''LlythyraethSillafiad'' || '''çh''' → '''j''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''t''' → '''dt'''|| style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| rowspan="2" | '''t''' braslydan || {{IPA|/tˠ/}} || {{IPA|/tˠ/}} → {{IPA|/dˠ/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/tˠ/}} → {{IPA|/dˠ/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| ''LlythyraethSillafiad'' || '''t''', '''th''' → '''d''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''t''' → '''dt''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| rowspan="2" | '''t''' || {{IPA|/t/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/t/}} → {{IPA|/n̥/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| ''LlythyraethSillafiad'' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''t''' → '''nh'''|| style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| rowspan="2" | '''ch'''<br>'''çh''' || {{IPA|/ʧ/}} || rowspan = "2" style="background-color:#D3D3D3;"| ''edrychwch ar <br> '''t meindwffain''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| ''LlythyraethSillafiad'' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| rowspan="2" | '''c''' meindwffain <br> '''k''' meindwffain || {{IPA|/c/}} || {{IPA|/c/}} → {{IPA|/ɟ/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/c/}} → {{IPA|/ɟ/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| ''LlythyraethSillafiad'' || '''c''', '''k''' → '''g''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''c''' → '''gc''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| rowspan="2" | '''c''' braslydan <br> '''k''' braslydan || {{IPA|/k/}} || {{IPA|/k/}} → {{IPA|/ŋ̊/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/k/}} → {{IPA|/g/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| ''LlythyraethSillafiad'' || '''c''', '''k''' → '''g''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''c''' → '''gc''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| rowspan="2" | '''c''' || {{IPA|/k/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/k/}} → {{IPA|/ŋ̊/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| ''LlythyraethSillafiad'' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''c''' → '''ngh''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| rowspan="2" | '''b''' meindwffain || {{IPA|/bʲ/}} || {{IPA|/b/}} → {{IPA|/m/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/bʲ/}} → {{IPA|/mʲ/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| ''LlythyraethSillafiad'' || '''b''' → '''m''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''b''' → '''mb'''|| style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| rowspan="2" | '''b''' braslydan || {{IPA|/bˠ/}} || {{IPA|/b/}} → {{IPA|/m/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/bˠ/}} → {{IPA|/mˠ/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| ''LlythyraethSillafiad'' || '''b''' → '''m''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''b''' → '''mb''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| rowspan="2" | '''b''' || {{IPA|/b/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/b/}} → {{IPA|/m/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| ''LlythyraethSillafiad'' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''b''' → '''m'''|| style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| rowspan="2" | '''d''' meindwffain || {{IPA|/dʲ/}} || {{IPA|/ʤ/}} → {{IPA|/nj/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/dʲ/}} → {{IPA|/nʲ/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| ''LlythyraethSillafiad'' || '''j''' → '''ny''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''d''' → '''nd'''|| style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| rowspan="2" | '''d''' braslydan || {{IPA|/dˠ/}} || {{IPA|/dˠ/}} → {{IPA|/nˠ/}}, {{IPA|/d/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/d̪ˠ/}} → {{IPA|/n̪ˠ/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| ''LlythyraethSillafiad'' || '''d''' → '''n''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''d''' → '''nd''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| rowspan="2" | '''d''' || {{IPA|/d/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/d/}} → {{IPA|/n/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| ''LlythyraethSillafiad'' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''d''' → '''n'''|| style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| rowspan="2" | '''j''' || {{IPA|/ʤ/}} || rowspan = "2" style="background-color:#D3D3D3;"| ''edrychwch ar <br> '''d meindwffain''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| ''LlythyraethSillafiad'' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| rowspan="2" | '''g''' meindwffain || {{IPA|/gʲ/}} || {{IPA|/gʲ/}} → {{IPA|/ŋ/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/ɟ/}} → {{IPA|/ɲ/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| ''LlythyraethSillafiad'' || '''g''' → '''ng''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''g''' → '''ng''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| rowspan="2" | '''g''' braslydan || {{IPA|/gˠ/}} || {{IPA|/gˠ/}} → {{IPA|/ŋˠ/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/g/}} → {{IPA|/ŋ/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| ''LlythyraethSillafiad'' || '''g''' → '''ng''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''g''' → '''ng''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| rowspan="2" | '''g''' || {{IPA|/g/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/g/}} → {{IPA|/ŋ/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| ''LlythyraethSillafiad'' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''g''' → '''ng''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| rowspan="2" | '''f''' meindwffain || {{IPA|/fʲ/}} || {{IPA|/f/}} → {{IPA|/v/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/fʲ/}} → {{IPA|/vʲ/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| ''LlythyraethSillafiad'' || '''f''' → '''v''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''f''' → '''bhf''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| rowspan="2" | '''f''' braslydan || {{IPA|/fˠ/}} || {{IPA|/fw/}} → {{IPA|/hw/}}, {{IPA|/w/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/fʲˠ/}} → {{IPA|/w/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|-
| ''LlythyraethSillafiad'' || '''fw''' → '''w''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''f''' → '''bhf''' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"|
|}
 
===TreigliadTreiglad llaes===
 
Dyma’r llythrennau sy’n treiglo’n llaes:
Llinell 324:
*P &rarr; Ph
*T &rarr; Th
 
Gyda'r treiglad llaes, rhoddwyd "h" cyn lafariaid hefyd.
 
===Treigladau llaes yn yr ieithoedd Celtaidd ===
 
Mae'r daflentabl ymahwn yn dangos gweithrediadau treigladau llaesmeddal yn yr ieithoedd Celtaidd. Oherwydd bod llythyraeth unigol gan bob iaith ei horgraff ei hun, cafoddmae'r gyd-enwautreigladau wedi eu rhoitrefnu arnyntyn amôl eu trefnuseiniau. Mae hyn yn ei gwneud yn hawddachhaws cymharu yr ieithoedd. Er enghraifft, mae '''çh''' Manaweg yn hafalgyfartal â '''t''' (''meindwffain'') yn yr ieithoedd Gaelaidd eraill.
 
Mae'r gellcell lwyd yn dangos bod dim treiglad llaesmeddal yn yr iaith honno am y llythyren honno.
 
:{| class="wikitable" cellspacing="7" style="text-align: center;"
Llinell 341 ⟶ 339:
|-
! style="background-color:#FFDEAD;" width = "100" | Ffurf gysefin
! style="background-color:#FFE4C4;" width = "100" | SŵnSain ([[Gwyddor Seinegol Ryngwladol|GSR]])
! style="background-color:#FFE4C4;" width = "100" | [[Manaweg]]
! style="background-color:#FFE4C4;" width = "100" | [[Gaeleg yr Alban]]
Llinell 351 ⟶ 349:
| rowspan="2" | '''p''' || {{IPA|/p/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/p/}} → {{IPA|/f/}} || {{IPA|/p/}} → {{IPA|/f/}} || {{IPA|/p/}} → {{IPA|/f/}}
|-
| ''LlythyraethSillafiad'' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''p''' → '''ph''' || '''p''' → '''f''' || '''p''' → '''f'''
|-
| rowspan="2" | '''t''' || {{IPA|/t/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/t/}} → {{IPA|/θ/}} || {{IPA|/t/}} → {{IPA|/θ/}} || {{IPA|/t/}} → {{IPA|/z/}}
|-
| ''LlythyraethSillafiad'' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''t''' → '''th''' || '''t''' → '''th''' || '''t''' → '''z'''
|-
| rowspan="2" | '''c'''<br>'''k''' || {{IPA|/k/}} || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || {{IPA|/k/}} → {{IPA|/x/}} || {{IPA|/k/}} → {{IPA|/h/}} || {{IPA|/k/}} → {{IPA|/x/}}
|-
| ''LlythyraethSillafiad'' || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || style="background-color:#D3D3D3;"| || '''c''' → '''ch''' || '''k''' → '''h''' || '''k''' → '''c'h'''
|}