BSE: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
TobeBot (sgwrs | cyfraniadau)
Xqbot (sgwrs | cyfraniadau)
B robot yn newid: ko:소해면상뇌병증; cosmetic changes
Llinell 1:
{{cyngor meddygol}}
 
Clefyd marwol [[buwch|gwartheg]] yw '''BSE''' ('''BovPrPsc''': '''Enseffalopathi Sbyngffurf Buchol''', '''Ymenyddglwyf Sbungfurff Gwartheg''' neu '''Clefyd Gwartheg Gwallgof'''). Achosir gan [[Prion (afiechyd)|prionprionau]]au, sef ddarnau o [[probein|brotein]] afiach sydd yn effiethio ar [[ymenydd]] y fuwch. Dinistrir yr ymenydd gan ei wneud fel sbwng gyda llawer o dyllau ynddo. Mae clefyd tebyg ar anifeiliaid eraill, hefyd -- er enghraifft clefyd tebyg iawn ar [[cath]]od, [[clefyd y crafu]] (ShPrPsc) ar [[dafad|defaid]] a [[gafr|geifr]] ac [[afiechyd Creutzfeld-Jacob]] (CJD) a ''[[Kuru]]'' ar bobl.
 
Achoswyd yr epidemig presennol gan bwyt sydd yn cynnwys y protein asiant. Ers y [[1970au]] diheintiwyd pryd cig ac asgyrn a porthiwyd i gwartheg ddim yn ddigon dda. Fel arfer mae'r afiechyd yn dechrau ar buwch sydd yn 4-5 blwydden oed. Mae prawf ar gyfer BSE heddiw, ond mae'n rhaid lladd y buwch er mwyn gwneud hynny. Achos does dim ffordd gwella'r afiechyd hon ac achos pryderon ar gyfer trosglwyddiad i fuchod eraill mae rhaid lladd a llosgi cyrff y gwartheg gan yr afiechyd arnynt. Fel arfer, ceir yr holl gyr ei lladd a'i llosgi.
 
Dechreuodd yr afiechyd hon yn y [[1980au]] ym Mhrydain. Ym [[1985]] a [[1986]] darganfodwyd BSE ar deg buwch yng [[Caint|Nghaint]], [[Lloegr]] achos gallen nhw ddim cerdded yn iawn. Ond mae'n bosib mai afiechyd fel hynny yn digwydd ers meitin heb cael ei cydnabod.
 
== Trosglwyddiad i bobl ==
 
Ym [[2003]] roedd afiechyd tebyg iwan ar 152 o bobl ym Mrydain. Ar gyfer llawer ohonyn oes prawf ar gyfer eu wedi bwyta cig buwch gan yr afiechyd arnynt. Yn bennaf mae'n rhaid osgoi bwyta [[meinweoedd nerfol]] a [[meinweoedd lymffatig|lymffatig]] yn ogystal ag esgyrn cefn gwartheg afiach.
 
== Cysylltiadau allanol ==
 
* [http://www.aber.ac.uk/~delwww/delta-e-06/d6e-05.pdf Gwybodaeth am BSE mewn ffurf pdf]
Llinell 36:
[[it:Encefalopatia spongiforme bovina]]
[[ja:牛海綿状脳症]]
[[ko:소해면상뇌증소해면상뇌병증]]
[[ml:ഭ്രാന്തിപ്പശുരോഗം]]
[[ms:Penyakit lembu gila]]