Fersiwn yn ôl 21:41, 15 Chwefror 2019 golygu Duncan Brown (sgwrs \| cyfraniadau) 8,528 golygiad Dim crynodeb golygu Tagiau: Golygiad drwy declyn symudol Golygiad ar declun symudol (ap) Golygiad trwy'r ap iOS ← Cymharer â'r fersiwn gynt		Fersiwn yn ôl 21:45, 15 Chwefror 2019 golygu dadwneud Duncan Brown (sgwrs \| cyfraniadau) 8,528 golygiad Dim crynodeb golygu Tagiau: Golygiad drwy declyn symudol Golygiad ar declun symudol (ap) Golygiad trwy'r ap iOS Cymharer â'r fersiwn dilynol →
Llinell 12: Yn y ddeigram<ref>ym Mwletin Llên Natur rhifyn 45/46 (tud. 2)[https://www.llennatur.cymru/Content/Upload/Cylchgrawn4546.pdf]</ref> gan y Llydäwr Dominig Kervegant, fe ddangosir perthynas y cwmpawd Llydewig a’r llaw chwith a’r llaw dde.</br> O gymryd y dwyrain yn hytrach na’r gogledd fel man cychwyn mae gogLEDD, sydd gytras á ''kleiz'' (chwith) y Llydaweg, [''a tuath'' yn y Gaeleg] yn dangos ~~mai~~bod patrwm ~~sydd~~cyson yn cysylltu’r ~~Gaeleg~~Aeleg, y ~~Llydaweg~~Lydaweg a’r Gymraeg o leiaf ~~yw hwn~~. ~~Felly~~:Yn ~~hefyd yn~~achos yr Aeleg. ~~Mae'r~~mae gair ~~Gaeleg~~yr iaith honno am 'de' hefyd yn golygu 'cywir' ac mae'r rheswm yn mynd â ni yn ôl i'n cyndeidiau haul-addolgar, fel mae Ruairidh MacIlleathain yn esbonio: :Y gair Gaeleg am granc meudwyol yw ''partan tuathal'', yn llythrennol y 'cranc chwithig' (neu trwsgwl). ~~cysylltir~~Cysylltir ''tuathal'' â chwith (aswy) a gogledd, yn ogystal a bod yn gysylltiedi â 'chwithdod' neu 'anghywirdeb'. Benthycwyd 'partan' o'r iaith Sgotaidd ac fe'i defnyddir o hyd am 'cranc' yn nhafodiaith Sgotaidd y gogledd- ddwyrain. Fe'm hatgoffir brif gyfeiriadau'r cwmpawd o'r arferiad hynafol o wynebu'r haul dyrchafol yn y dwyrain, gyda'r deheulaw, neu'r deheubarth, ar y llaw dde! Dwyrain yw ''an ear'' a olygai yn wreiddiol 'o flaen', a gorllewin yw ''an iar'', a olygai tu ôl. Fe geir y ddau derm mewn enwau lleoedd - er enghraifft, y gair Gaeleg am Ynysoedd Heledd gorllewin yr Alban yw ''Na h-Eileanan an Iar''.</br> :Y term am 'de' yw ''deas'', sydd hefyd yn golygu 'cywir'. Fe berthyn y gair o bell i'r Lladin ''dexter'' ac felly i'r Saesneg ''dextrous'', gydag atgofion eto o 'gywirdeb'.</br>

Cwmpawd: Gwahaniaeth rhwng fersiynau