Lithwania: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Gwybodlen WD |
Dim crynodeb golygu |
||
Llinell 6:
Prif-bwyntiau Hanes Lithwania
* 10 Ganrif
▲980au-Cristnogaeth yn dod i gymdogion y Lithwaniaid-Prwsiaid
▲997-Merthyrdod St Adalbert ym Mrwsia
▲1007-Son cyntaf am Lithwania mewn dogfen
▲1147-Croesgad cyntaf yn erbyn paganiaid Baltaidd - tranc y Prwsiaid
* 1385 – [[Jogaila]] yn cael ei bedyddio, Lithwania yn troi yn Gristnogol a ffurfio Brenhiniaeth Lithwania-Pwyl.▼
▲1200-Ail groesgad yn erbyn y Lithwaniaid
▲1215Esgob cyntaf y Lithwaniaid ond y wlad yn bagan o hyd
▲1219[[Mindaugas]] -Brenin cyntaf y Lithwaniaid 1219-63
▲1236Lithwaniaid yn gorfygu y croesgadwyr ym mrwydr Siaulai
▲1315[[Gediminas]] yn arwain Lithwania 1315-41
▲1385 [[Jogaila]] yn cael ei bedyddio, Lithwania yn troi yn Gristnogol a ffurfio Brenhiniaeth Lithwania-Pwyl
▲1410Lithwania-Pwyl yn trechu'r Almaenwyr ym mrwydr Grunwald. Ffyniant y wlad.
▲1569Lithwania-Pwyl yn ffurfio "Cymanwlad"
▲16CTwf Rwsia a [[Sweden]] yn raddol dileu tiroedd y Lithwaniaid, mae'r wlad yn cael ei rhannu dro ar ôl tro dros y dair canrif wedyn. Adnabyddir y cyfnod yn well fel "rhaniad triphlyg Pwyl"
▲19CLithwania dan Ymerodraeth Rwsia, mudiad am annibynniaeth yn egino
▲1918- 1939-Ar 16/02/1918 mae'r Lithwaniaid yn datgan annibynniaeth, ond y Pwyliaid yn cymryd Vilnius ym 1919. [[Cawnas]] yn Brifddinas. Cyfnod annibynnol yn symud at unbenaeth
▲1940- Meddianu Lithwania gan y Rwsiaid (Sofietaidd)
▲1940-44- Meddianu Lithwania gan y Natsiaid
▲1944-89Meddianu Lithwania gan y Rwsiaid (Sofietaidd) fel Gweriniaeth Sofiet gyda [[Vilnius]] yn brifddinas
▲1990Ar 11/03 1990 mae'r Lithwaniaid yn datgan annibynniaeth.
▲2004Ymuno a [[NATO]] 2004 a'r [[Undeb Ewropeaidd]]
▲2007Ymuno a [[Cytundeb Schengen|Chytundeb Schengen]]
==Hanes Fodern==
Mae hanes fodern Lithiwania ynglwm wrth hanes y cenhedloedd mawr yn yr 20g. Gyda chwymp [[Yr Almaen|ymerodraeth yr Almaen]] ym 1918 daeth hi, a'i chymdogion Estonia a Latfia, yn rhydd ac yn genhedloedd annibynnol. Daeth hyn i ben dan y gytundeb rhwng Rwsia a'r Almaen ym 1939. Yn ystod y rhyfel meddiannwyd y wlad gan y Natsiaid a bu farw 190,000 o ddinasyddion Iddewig Lithwania. Wedi'r rhyfel aeth y wlad i fewn i'r Undeb Sofietaidd tan 1991. O 1944 tan 1952 roedd byddin cudd gwrth-Sofiet yn y wlad a charcharwyd miloedd o Lithwaniaid yn y Gwlagau.
Ers ei hannibyniaeth symudodd y wlad tuag at Ewrop, ymunodd a'r [[Y Cenhedloedd Unedig|UE]] a [[NATO]] a bu ffyniant economaidd. Ond gydag agor y drysau i allfudo gadawodd miloedd o bobl ifainc am Brydain ac yr Almaen.
== Ethnigrwydd ==
Mae poblogaeth Lithwania yn amrywio (mae'r ffigyrau swyddogol yn cynnwys pobl sy'n byw tramor) ond honnir bod 3,349,900, 84.0% o'r rhain yn [[Lithwaniaid]] ethnig sy'n siarad yr iaith [[Lithwaneg]] sef unig iaith swyddogol y wlad. Mae lleiafrifoedd eraill yn cynnwys [[Pwyliaid]] (6.1%), [[Rwsiaid]] (4.9%) a [[Belarwsiaid]] (1.1%), yn ôl "''Department of Statistics to the Government of the Republic of Lithwania''".<ref>[http://db1.stat.gov.lt/statbank/selectvarval/saveselections.asp Yr etholiadau]</ref>
Ffigyrau 2010 yn dangos:
*
*
*
*
* Ukrainiaid – 0.6% (19,700),
*
*
* Tatariaid – 0.1% (2,800),
*
*
* Eraill – 0.2% (8,200),
* Heb ddweud – 3.7% (122,500).
==Cyfeiriadau==
|