Y Greal Santaidd: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

:''Mae hon yn erthygl am y llestr santaidd. Am y cylchgronau cynnar gweler [[Y Greal (1807)]] a [[Greal neu Eurgrawn: sef Trysorfa Gwybodaeth|Greal]].''

Yn ôl mytholeg [[Cristnogaeth|Gristnogol]], '''y Greal Santaidd''' neu'r '''Sangreal''' oedd y llestr a ddefnyddiodd [[Iesu]] yn y [[Swper Olaf]]. Dywedid fod gan y llestr yma alluoedd goruwchnaturiol.

Crybwyllir y Greal gyntaf yn ''[[Perceval, le Conte du Graal]]'' gan Chrétien de Troyes, sy'n dyddio rhwng [[1180]] a [[1191]]. Cysylltir y Greal Santaidd yn aml a [[Joseff o Arimathea]]; ymddengys fod hyn yn dyddio o ''Joseph d'Arimathie'' gan [[Robert de Boron]] yn ddiweddar yn y [[12fed ganrif]], lle dywedir i Joseff dderbyn y Greal gan weledigaeth o'r Iesu a'i yrru gyda'i ddilynwyr i [[Ynys Brydain]]. Mewn fersiynau diweddarach, dywedir i Joseff ddefnyddio'r Greal i gasglu gwaed Iesu wrth ei gladdu. Daeth hanes y Greal yn ran bwysig o'r chwedlau ynghlwm wrth y brenin [[Arthur]], gan ymddangos gyntaf yn y cyswllt yma yng ngwaith [[Chrétien de Troyes]].

 

 

Yn Gymraeg, nid yw ''[[Peredur fab Efrawg]]'' yn [[y Tair Rhamant]] yn crybwyll y Greal wrth ei enw, er bod y Greal yn elfen bwysig yn y fersiwn Ffranged cyfatebol, ''[[Perceval, le Conte du Graal]]'' gan [[Chrétien de Troyes]], lle mae Perceval yn cyfarfod y [[Brenin-Bysgotwr]] sydd wedi ei anafu, ond nid yw'n gofyn y cwestiwn a fyddai wedi ei iachau. Pan ddaw i wybod am hyn, mae'n ymdynghedu i gael hyd i gastell y Greal. Daw'r cyfeiriad cyntaf at yr enw yn Gymraeg yn ''[[Ystoryaeu Seint Greal]]'', cyfeithiad yn y [[14eg ganrif]] o ddau destun [[Ffrangeg]] cynharach.

Mewn fersiynau diweddarach o stori'r Greal yn Ffrangeg a Saesneg, [[Galahad]], mab [[Lawnslot]], yw'r unig farchog sy'n ddigon pur i lwyddo yn yr ymchwil am y Greal.

 

 

[[Categori:Cylch Arthur|Greal Santaidd, Y]]

[[ar:الكأس المقدسة]]

[[bg:Свещен Граал]]

[[cs:Svatý grál]]

[[da:Den hellige gral]]