John Lloyd Williams: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Deri Tomos (sgwrs | cyfraniadau)
Cyfranni cefndir botanegol, a chyfeiriadau
Deri Tomos (sgwrs | cyfraniadau)
B Cyfeiriad
Llinell 6:
 
==Botaneg==
Roedd John Lloyd Williams yn fachgen ifanc pan oedd dadl esblygiad yn ei hanterth yn dilyn cyhoeddi The Origin of Species [[Charles Darwin]]. Roedd y 19g hefyd yn gyfnod datblygu yr astudiaeth o ddosbarthiad daearyddol planhigion. Bu ei gyfraniad at faes astudiaethau gwymon o bwys rhyngwladol<ref name=":1">{{Cite journal|url=https://onlinelibrary.wiley.com/doi/pdf/10.1111/j.1095-8312.1947.tb00444.x|title=J. Lloyd Williams (ysgrif goffa)|last=|first=|date=1947|journal=Proceedings of the Linnean Society of London|volume=158 (1)|pages=72-74}}</ref>. Yn 1897 ymunodd â staff [[Prifysgol Bangor|Coleg Prifysgol Gogledd Cymru]], Bangor, yn ddarlithydd [[Botaneg|llysieueg]] cyn cyfnod gyda’r Bwrdd Amaethyddiaeth ym [[Bangor|Mangor]] ac yna symud i Gadair Llysieueg [[Prifysgol Aberystwyth|Prifysgol Cymru Aberystwyth]] o 1915 i 1925. Tra ym Mangor, bu [[gwymon]] glannau’r [[Afon Menai|Fenai]] a’u hymateb i lanw a thrai rhythmig y culfor hwnnw yn ysbrydoliaeth iddo. Datrysodd fanylion cylch bywyd y gwymon brown cyffredin a chodog ''Fucus''. Mae’r gwaith hwn i’w weld o hyd yng ngwerslyfrau’r unfed ganrif ar hugain. Yn 1904-05 ymddangosodd ei waith enwocaf ar ''Dictyota''<ref>{{Cite journal|url=https://watermark.silverchair.com/os-11-4-545.pdf?token=AQECAHi208BE49Ooan9kkhW_Ercy7Dm3ZL_9Cf3qfKAc485ysgAAAlYwggJSBgkqhkiG9w0BBwagggJDMIICPwIBADCCAjgGCSqGSIb3DQEHATAeBglghkgBZQMEAS4wEQQMgkyeulzPNFOY7NlcAgEQgIICCa3VmaLnSVugE_a1fxmI33bKFvQZCSd3rQAIv1yY8ebpTX_7xmusx2U1TrjL8tbk1OrGnV-pxy8gyTyvNWLhF-ObQoBZjRMZXxPHDmrIPio6pDlAitkxKV-WhfL8zkXqygaKLJdf9KD7KfppCUudMbhuIYSrBDqidWNVRhRKj41wekkae1y2l3jnVMcFOi7WLhydY-7tWKyHSmGUlpQq9qBkH-wXHku1KuDEJ64nFTi1PYMHwVDnDSvC5zC51-im-9Hq8tNMQ6JA65arWC3BLEneJL1kv0g_n6XZuQ-lmR7r20IfRu6E7t_vCRQ5oP1mpZvh7-UNSLKfXnXIcCF8LyWvuj4pS9_gFj9Aw6RTgfFpPbb_F0ZVGWLp-jnc8lg9P8zpYP-KADRb1oTjQJJdu9yK3YbCenxlrHSXxehnr8q2a9T_8ZxYpjLp5NF-yHJD4bY0g6NBbPxFfaPoENyn_IDhJlVJpC2tMeKrzt46sluIi0eu9DA_3jo6OALvuvlM69xlA6ejOXXDSEHKk4MAAjwiT4O4Evo9AMxtBWVunMoCPxQReCldZKUnJw5vbAVAxvQtPXnbTJDzdkBglUdeNzBkNiIOUK-hvf-Xst7iXp3m54BH8Qm5rmoDWOEQT-lWNj6iHKT_JUCa_Ga1ji-Y25ANjB7pZk2B7HGPJ4OJg9g9DPs6n7lCqr9q|title=The Antherozoids of Dictyota and Taonia: With Plate XXV|last=Williams|first=J. Lloyd|date=1 Rhagfyr 1897|journal=Annals of Botany|volume=os-11 (4)|pages=545–554}}</ref><ref>{{Cite journal|url=https://watermark.silverchair.com/os-12-4-559.pdf?token=AQECAHi208BE49Ooan9kkhW_Ercy7Dm3ZL_9Cf3qfKAc485ysgAAAlYwggJSBgkqhkiG9w0BBwagggJDMIICPwIBADCCAjgGCSqGSIb3DQEHATAeBglghkgBZQMEAS4wEQQMe8iaQKNXM9wM78qdAgEQgIICCdzm5mt3d4TEAbvLbZnUp0iDb4P9Yiy-tswuResmiLIFIWwZuNf96KVaFgS5atN_P0l-1MHGvDgH9mh_RIT9fhuB7MasZIZVpzkamvx4zOtyqQFyvmqFjaIhOrdB75dD3xLhL72YEum9Ve8ymwGtUvicwqscZwk2agmdFqyLk0QACzGLSOPpR-Sx-j6KivlDnWxmrUJajTJ9fR9KjCWsE_L7WYpcVdpUqlgRFgx6mrrxDyDj8lGIthYt55ihfONXMbBcHdk75pqC8eDf4d7DlpStDfl2WYSnSZ4kLQuuDjoYcymjB5MhgsZmzHnNSftwUR4qHc9htXKEx1UP-zx-rRip3b7c6CBbzIsily4Svjkew2RYNebzQmErppdJSY8Tc01wXyK8yiSTzwTSt2wVu68KEFUfbNVxvbe06v6RjbwNawKVKdbElr7uICGP-WEI9s5WpoIwDcGljhFHKzFbAKNTKrRbnBt9OaEJGOW0JFJFG6ZMk_paetpi62ji0rNiyJAwau9kBzNOuaInnwyUGjhbZ46h6hOn3xayWSeN4YYbm4nJB5sPT4ew_VMfDAwnAwMHCpM1gwDX6e5ebCg99P7aNjEWqGl9vp4TJ1Ig_f90kR_bHXkScxo_1RB5OMTz0chBwlfrOhFdeRhZbV0dGoC_n0wkqgT1ksTBoFJ3a12hLZV9SEqo7WjC|title=Reproduction in Dictyota dichotoma|last=Williams|first=J. Lloyd|date=1 Rhagfyr 1898|journal=Annals of Botany|volume=os-12 (4)|pages=559–560}}</ref>, math arall o wymon brown sy’n nodweddiadol am eu rhythmau ffisiolegol. Parhaodd i gyhoeddi trwy gydol ei yrfa, er enghraifft ar gylch bywyd y gwymon mawr, ''Laminaria''<ref>{{Cite journal|url=https://watermark.silverchair.com/os-35-4-603.pdf?token=AQECAHi208BE49Ooan9kkhW_Ercy7Dm3ZL_9Cf3qfKAc485ysgAAAlYwggJSBgkqhkiG9w0BBwagggJDMIICPwIBADCCAjgGCSqGSIb3DQEHATAeBglghkgBZQMEAS4wEQQMfn9nBPt3fjjuO7oqAgEQgIICCau8TpZh1tQkmYfjvW1gMSbNR6nkrthqKL-2uVpSLHKzkAtgjTnLHslXt16ULJ06WNnLeIyF-97A5ALycLwgE4-H717rnbKfbytkjRK5yo3MptMxPdN_M-4JYcDeKJq-SkWlO26sdYZut9cFzkkMdy_-Px2El_BHArDx9xzpLUpxJIIA3IOzKYTqkV3cnyLJ9hIATh4M28Z12s3VupAuVZwhnMxJkMF8ZFCX7WH5Mn-6vUfzOiCIO6AevnQvfLwTOxZ73DuAJ6gihP-BlzJMregjaZc3TdwF7u-6zJdBNCvx8GRwTPnwrsQXJFhlTJoMWP2IJhLvO6IxKJ03qerMQCr5o1CDx-LbY06tIXTVP8bJmbdOceBkYrHuC2wMJzNAD1pxu4qdjiO6xJULHhgAL3YUj-LvyUN01d0r7Wgf_OgtiItKDLOpXcQg9idp-yjAxAxmj0aH5cTaP6VDC38dIVIGcIRldVpLCsSteiSNaW4Ez4Z-OmFPVh90OJnIUauVt6j0LZtHFvvkdhtixuPW2Wtyk1uvjQyyX53RtoS8445LPCNZpLuMsoWR0BiEnnAYAzzUyxHZJOqqz2ANCbBoWYnL0uYr_IBz904P2bNTrrccC_eMyb-wuSCSdHPzwg_dzTnRKhBtLxplPoFS6jZwdpflycK_N2wd-4_UZPww0IUWJ216ebWHn2D9|title=The Gametophytes and fertilization in Laminaria and Chorda. (Preliminary account).|last=Williams|first=J. Lloyd|date=1 Hydref 1921|journal=Annals of Botany|volume=os-35 (4)|pages=603–607,}}</ref>. Roedd y gwaith hwn ymhell ar flaen ei amser ac yn berthnasol iawn i waith cyfredol ym maes clociau biolegol. Yn ôl pob sôn, ‘roedd hefyd yn addysgwr penigamp ac yn hoff o dywys dosbarthiadau o fyfyrwyr ar hyd moelydd [[Eryri]].  Yn ystod y teithiau hyn daeth daeth ei ddau gariad ynghyd wrth iddo hefyd gasglu alawon a chaneuon wrth alw heibio’r tyddynnod.  Yn 90 oed derbyniodd anrheg o ffon gerdded. “Bydd hwn yn ddefnyddiol pan fyddaf yn hen,” oedd ei ymateb<ref name=":1" />.
 
Daeth John Lloyd Williams o hyd i un o [[Rhedynen|redynau]] prinnaf Cymru sef yr hyn a elwir heddiw yn ''T. speciosum''. Yn Saesneg gelwir hi'n ''Killarney fern''<ref>{{Cite journal|url=https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/000632079390008O|title=The ecology and conservation of the Killarney Fern Trichomanes speciosum willd. In Britain and Ireland|last=D.A. Ratcliffe, H.J.B.Birks a Hilary H.Birks|first=|date=1993|journal=Biological Conservation|volume=66 (3)|pages=231-247}}</ref>, a ''bristle fern''. Yr enw Cymraeg yw [[Rhedynen Cilarne|rhedynen wrychog]] neu'r llugwe fawr.