Rhyfeloedd Napoleon: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

 

Rhoddir yr enw '''Rhyfeloedd Napoleon''' ar gyfres o ryfeloedd yn Ewrop rhwng [[1804]] a [[1815]]. Ymladdwyd y rhyfeloedd rhwng [[Ffrainc]] dan [[Napoleon I, ymerawdwr Ffrainc|Napoleon]] a nifer o wledydd, yn cynnwys [[Prydain]], [[Rwsia]], [[Awstria]], [[Prwsia]], [[Sbaen]] ac eraill a ffurfiodd sawl cynghrair gwahanol yn erbyn Napoleon.

Ffurfiwyd y Pedwerydd Cynghrair ([[1806]]-[[1807]]) gan Prwsia, [[Sachsen]] a Rwsia. Gorchfygwyd Prwsia gan Napoleon yn [[Brwydr Jena|Mrwydr Jena]] yn Hydref [[1806]], a meddiannwyd [[Berlin]] gan y Ffrancwyr. Ymladdwyd [[Brwydr Eulau]] yn Chwefror [[1807]] rwng Ffrainc a Rwsia, heb i'r un o'r ddwy ochr gael buddugoliaeth bendant.

 

 

Ffurfiwyd y Chweched Cynghrair rhwng Rwsia, Prydain, Prwsia, Sweden, Awstria a nifer o wladwriaethau bychain [[yr Almaen]], gyda'r [[Unol Daleithiau]] yn awr yn cefnogi Ffrainc. Ymosododd Napoleon ar Rwsia gyda'r ''Grande Armée'', yn cynnwys tua 600,000 o filwyr, dim ond 270,000 ohonynt yn Ffrancwyr. Ar [[7 Medi]] ymladdwyd [[Brwydr Borodino]] rhwng Ffrainc a Rwsia, gyda colledion trwm ar y ddwy ochr. Meddiannwyd [[Moscow]] gan y Ffrancwyr, ond rhoddwyd y ddinas ar dân. Bu raid i Napoleon encilio, a rhwng y tywydd ac ymosodiadau'r Rwsiaid, collodd bron y cyfan o'i fyddin; dim ond tua 30,000 o filwyr a groesodd [[afon Berezina]] i adael Rwsia.

Enillodd [[Dug Wellington|Arthur Wellesley]], yn ddiweddarach Dug Wellington, fuddugoliaethau dros y Ffrancwyr yn Sbaen. Ym [[Brwydr Leipzig|Mrwydr Leipzig]] ar 16-19 Hydref [[1813]], gorchfygwyd Napoleon gan fyddin fawr o Rwsiaid, Prwsiaid ac eraill. Gorfodwyd ef i ildio ar [[6 Ebrill]] [[1814]], wedi i'r cyngheiriad feddiannnu Paris. Gyrrwyd ef i [[Ynys Elba]].

 

 

[[Categori:Hanes Ewrop]]

[[uk:Наполеонівські війни]]

[[vi:Các cuộc chiến tranh của Napoléon]]

[[zh:拿破崙戰爭]]