Rhys ap Gruffudd: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Thaf (sgwrs | cyfraniadau)
bocs dilyniant, cat
Llinell 38:
Wedi marwolaeth y brenin Harri yn [[1189]], gwrthryfelodd Rhys yn erbyn y brenin newydd, [[Rhisiart I o Loegr|Rhisiart I]] ac ymosododd ar yr arglwyddi Normanaidd o gwmpas ei deyrnas, gan gipio cestyll San Clêr a Llansteffan. Yn ei hen ddyddiaddau cafodd Rhys drafferth i gadw rheolaeth ar ei feibion, yn enwedig [[Maelgwn ap Rhys|Maelgwn]] a [[Gruffudd ap Rhys II|Gruffudd]], oedd yn cweryla'n barhaus. Yn [[1194]] gorchfygwyd Rhys mewn brwydr gan Maelgwn a Hywel a chafodd ei garcharu am gyfnod yng [[Castell Nanhyfer|Nghastell Nanhyfer]], [[cantref]] [[Cemais (cantref yn Nyfed)|Cemais]], ond rhyddhawyd ef yn ddiweddarach gan Hywel.
 
Arweiniodd Rhys ei ymgyrch olaf yn erbyn y Normaniaid yn [[1196]], gan gipio nifer o gestyll yngan cynnwysgynnwys [[Castell Caerfyrddin]], a llosgi'r dref Saesnig yn ulw. Gyda chymorth llawer rhagor o filwyr Cymraeg lleol trodd i'r dwyrain gan ymosod ar [[Castell TalacharnGlan Edw]] (Conwy ger Maesyfed) gyda'i beiriannau rhyfel nerthol nes i'r Saeson ildio; llosgodd y castell. Aeth yn ei flaen i gipio [[Castell Maesyfed]] a [[Castell Paun|Chastell Paun]]. YO flwyddynfewn ddilynoldyddiau, bubron, Rhysroedd farwei yn annisgwyl a chladdwyd effyddin yn eglwysfuddugol gadeiriolym [[TyddewiBrwydr Maesyfed|Mrwydr Maesyfed]]. Dilynwydar eflawr gany eidyffryn fabpan laddwyd deugain o farchogion [[Roger de Mortimer]] a GruffuddHugh apde RhysSay.
 
Gwyddom o'r llawysgrifau Cymreig fod gan fyddin Rhys beiriannau rhyfel soffistigedig iawn gan gynnwys catapwltiau a mangonelau.
 
 
Y flwyddyn ddilynol, bu Rhys farw yn annisgwyl a chladdwyd ef yn eglwys gadeiriol [[Tyddewi]]. Dilynwyd ef gan ei fab Gruffudd ap Rhys.
 
==Llyfryddiaeth==