Gwireb: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Crewyd tudalen newydd yn dechrau gyda 'Gosodiad yn cynnwys gwir cyffredinol, wedi'i fynegi'n gwta, yw '''gwireb'''. Mae'r gwireb yn perthyn yn agos i'r dihareb ond er bod diarebion yn cynnwys ...'
 
BDim crynodeb golygu
Llinell 1:
Gosodiad yn cynnwys gwir cyffredinol, wedi'i fynegi'n gwta, yw '''gwireb'''. Mae'r gwireb wireb yn perthyn yn agos i'r [[dihareb|ddihareb]] ond er bod diarebion yn cynnwys elfen wirebol yn aml nid yw pob gwireb yn ddihareb. Gwahaniaeth arall rhwng y gwirebwireb a'r diharebddihareb yw bod y gwirebwireb yn greadigaeth ymwybodol lenyddol gan amlaf tra bod y diharebddihareb, fel heolrheol, yn tarddu o'r diwylliant poblogaidd. Ond gellir cymhwyso'r term 'gwireb' i gynnwys unrhyw osodiad o'r gwir cyffredinol, mewn unrhyw faes.
 
Fel y diarebion, mae gan y gwirebwireb hanes hir mewn [[llenyddiaeth]]. Gelwir barddoniaeth sy'n cynnwys elfen amlwg o wireb yn 'canu gwirebol'. Roedd y ''genre'' yma o ganu yn boblogaidd yn yr [[Oesoedd Canol]] ac fe'i ceir gyda chanu natur yn aml. Un o'r casgliadau mwyaf adnabyddus yw ''[[Englynion y Clyweit]]'' ('Englynion y Clywaid'), casgliad o [[englyn]]ion gwirebol a gyfansoddwyd tua diwedd y 12fed ganrif neu ddechrau'r 13eg, yn ôl [[Ifor Williams]]. Enghraifft arall o ganu gwirebol yn y Gymraeg yw'r casgliad o englynion 'Eiry mynydd' ('Eira mynydd'), e.e. y rhai a geir yn y gerdd 'Penyd Llywelyn a Gwrnerth':
 
:Eiry mynydd, gorwyn bro,