|
[[Delwedd:Gaza criminal Dec 2008 -1.jpg|bawd|290px|Bomio Gaza gan Israel, diwedd Rhagfyr 2008]]
[[Delwedd:Gazastreifen Karte.png|bawd|290px|Llain Gaza]]
Ymgyrch filwrol a ddechreuodd gyda bomio o'r awyr a'r môr ac a ddatblygodd, hefyd,wedyn i fod yn ymosodiad eang ar dir gan fyddin [[Israel]] ar y [[Palesteiniaid]] yn [[Llain Gaza]] ywoedd '''Ymosodiad Israel ar Lain Gaza 2008—presennol2008—2009''', neu'r "Ymgyrch Plwm Bwrw" (''Operation Cast Lead''), fel y'i gelwirgelwid yn swyddogol gan lywodraeth Israel. Mae'rRoedd yr ymgyrch yn rhan o hen ffrwgwd rhwng y ddwy genedl, ffrwgwd a elwir yn [[Gwrthdaro Israelaidd-Palesteinaidd|Wrthdaro Israelaidd-Palesteinaidd]].
ErsYn nyddiau cychwyncynnar yr ymosodiad hwn, lladdwyd 4 Israeliad gan y rocedi a thuag 9 milwr ar faes y gâd. <ref>http://news.yahoo.com/s/ap/20081229/ap_on_re_mi_ea/ml_israel_palestinians</ref> Yn ôl [[y Cenhedloedd Unedig]], erbyn y 30eg o Ragfyr roedd 320 o Balesteiniaid wedi'u lladd, 62 ohonynt yn blant neu'n ferched, cyn yr ymladd ar dir.<ref>[http://www.webcitation.org/5dT9DVT65 Erthygl gan y BBC ar webcitation.org]</ref> Yn [[Gaza|ninas Gaza]], lladdwyd pum chwaer o'r un teulu gan fomiau awyr Israel ar 30 Rhagfyr 2008.<ref>[http://www.guardian.co.uk/world/2008/dec/30/israel-and-the-palestinians-middle-east The Guardian 30.12.2008]</ref> Erbyn 19 Ionawr 2009 roedd y ffigwr wedi codi i tua 1,315 o Balesteiniaid wedi'u lladd, gan gynnwys dros 300 o blant, a thros 4,500 wedi'u hanafu; roedd 13 Israeliad wedi marw, gyda dim ond 3 yn sifiliaid, a rhai o'r milwyr wedi eu saethu gan eu byddin nhw eu hunain.<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/middle_east/7814490.stm "Children hit hard as Gaza toll rises" (BBC)]</ref>, gyda'r ffigwr yn debyg o fod yn uwch mewn gwirionedd oherwydd anawsterau hel gwybodaeth dan yr amgylchiadau. Cyhuddwyd Israel o ddefnyddio [[ffosfforws gwyn|bomiau ffosfforws gwyn]] yn ogystal â bomiau sy'n cynnwys [[iwraniwm disbyddiedig]]. Yn ogystal dechreuodd [[UNHRC]] ymchwiliad i gyhuddiadau o [[trosedd rhyfel|droseddau rhyfel]] gan Israel.
Erbyn 19 Ionawr 2009 roedd y ffigwr wedi codi i tua 1,315 o Balesteiniaid wedi'u lladd, gan gynnwys dros 300 o blant, a thros 4,500 wedi'u hanafu; roedd 13 Israeliad wedi marw, gyda dim ond 3 yn sifiliaid, a rhai o'r milwyr wedi eu saethu gan eu byddin nhw eu hunain.<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/middle_east/7814490.stm "Children hit hard as Gaza toll rises" (BBC)]</ref>, gyda'r ffigwr yn debyg o fod yn uwch mewn gwirionedd oherwydd anawsterau hel gwybodaeth dan yr amgylchiadau. Cyhuddwyd Israel o ddefnyddio [[ffosfforws gwyn|bomiau ffosfforws gwyn]] yn ogystal â bomiau sy'n cynnwys [[iwraniwm disbyddiedig]]. Yn ogystal dechreuodd [[UNHRC]] ymchwiliad i gyhuddiadau o [[trosedd rhyfel|droseddau rhyfel]] gan Israel.
<!-- Cadoediad -->
Daeth yr ymosodiad i ben ar 18 Ionawr, 2009 wedi i Israel ac yna Hamas gyhoeddi cadoediad.<ref> [http://edition.cnn.com/2009/WORLD/meast/01/18/israel.gaza/index.html] adroddiad CNN International</ref> Erbyn 21 Ionawr roedd Israel wedi tynnu eu milwyr o Lain Gaza.<ref>http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/middle_east/7841902.stm</ref> Ar 2 Mawrth adroddwyd fod noddwyr rhyngwladol wedi addo $4.5 billion fel cymorth ar gyfer y Palesteiniaid, yn bennaf ar gyfer adfer ac ail-adeiladu Gaza yn dilyn y bomio a'r ffrwydro gan yr Israeliaid.<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/middle_east/7918105.stm "Billions pledged to rebuild Gaza", (2009-03-02) gan [[BBC News]]</ref>
==Cefndir==
[[Delwedd:Gaza children horrified.png|250px|bawd|Plant dychrynedig yn [[Ysbyty Al-Shifa]] yn ystod yr ymosodiad ar ddinas Gaza]]
[[Delwedd:Cast Lead Mosque.jpg|250px|bawd|Rhan o'r dinistr: adfeilion mosg yn ninas Gaza]]
CredirYn ystod y rhyfel credid fod cyflenwadau bwyd a dŵr glân yn dod i ben, a moddion ac angenrheidiau meddygol yn brin neu wedi darfod gyda'r ychydig ysbytai, yn cynnwys [[Ysbyty Al-Shifa]], prif ysbyty Gaza, yn orlawn. Erbyn y 5ed o Ionawr roedd y cyflenwad trydan wedi darfod yn gyfangwbl bron ac roedd yr ysbytai yn dibynnu ar ''generators'', ond gyda thanwydd yn affwysol o brin hefyd rhybuddwyd fod nifer o'r 2,700 a anafwyd mewn perygl o farw.<ref>[http://www.presstv.ir/detail.aspx?id=80720§ionid=351020202 "White phosphorus added to Israeli fire" 05.01.2009]</ref>
Erbyn y 14eg o Ionawr, roedd tua 300 o blant wedi'u lladd a thros 1,500 wedi'u hanafu, nododd [[UNICEF]]. Mewn datganiad arbennig i'r wasg, galwodd UNICEF ar i'r ddwy ochr i wneud popeth yn eu gallu i amddiffyn y plant. "Mae hyn yn drasig, mae hyn yn annerbyniol," nododd y datganiad. Yn ôl UNICEF roedd y sefyllfa yn Gaza yn eithriadol oherwydd doedd yna "nunlle i ddianc, dim noddfa i'w chael." Nodwyd hefyd: "Rhaid rhoi blaenoriaeth absoliwt i amddiffyn y plant... sydd wedi colli eu cartrefi, sy'n methu cael dŵr, trydan a meddyginiaeth; ond y tu draw i'r creithiau corfforol arswydus fodd bynnag, y mae anafiadau [[seicoleg]]ol dyfnach y plant hyn," a fydd yn cymryd amser maith i'w gwella.<ref>[http://english.wafa.ps/?action=detail&id=12525 "UNICEF: Measures Must Be Taken to Protect Children" 14.01.2009] [[Wafa]].</ref>
|
