Arogldarth: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Crewyd tudalen newydd yn dechrau gyda 'thumb|Arogldarth yn llosgi Mae '''arogldarth''' (Lladin: ''incendere'', "llosgi")<ref> {{Dyf gwe |url=http://www.socyberty.com...' |
Dim crynodeb golygu |
||
Llinell 1:
[[File:Incenselonghua.jpg|thumb|Arogldarth yn llosgi]]
Mae '''arogldarth''' ([[Lladin]]: ''incendere'', "llosgi")<ref> {{Dyf gwe |url=http://www.socyberty.com/History/The-History-of-Incense.332309 |teitl=The History of Incense |cyhoeddwr=www.socyberty.com |
Fel arfer, mae arogldarth yn cynnwys deunydd planhigyn aromatig ac olewau hanfodol.<ref>{{Dyf llyfr |url=http://books.google.co.uk/books?id=7M9_cYNE0X4C&pg=PA15&dq=Incense+Composition&as_brr=3&cd=2#v=onepage&q=Incense%20Composition&f=false |teitl=Cunningham's Encyclopedia of magical herbs |cyhoeddwr=Llewellyn Worldwide |blwyddyn=2000 |isbn=0875421229}}</ref> Mae dau brif fath o losgi arogldarth, sef "llosgi'n anuniongyrchol" a "llosgi'n uniongyrchol." Mae angen ffynhonnell wres ar wahân ar losgi arogldarth yn anuniongyrchol, hefyd a elwir "arogldarth an-hylosg," oherwydd nid yw'n gallu llosgi ar ei ben ei hunain. Llosgir arogldarth gyda fflam ac yn cael ei wyntyllu wrth losgi arogldarth yn uniongyrchol, hefyd a elwir "arogldarth hylosg." Bydd y marworyn tywyn sydd ar yr arogldarth yn mudlosgi a rhyddhau persawr. Mae enghreifftiau o losgi'n uniongyrchol yn cynnwys ffyn arogldarth (ffyn jos) a chonau neu byramidiau.
== Hanes ==
[[File:Incense sticks at Po Lin Monastery 3.jpg|unionsyth|chwith|bawd|Ffyn arogldarth ym [[Mynachlog Po Lin]], Hong Kong]]
Mae'r defnydd o arogldarth yn dyddio'n ôl i gyfnodau'r Beibl ac efallai wedi tarddu yn [[Yr Aifft|yr Aifft]], lle mewnforiwyd y gymiau a resinau o goed aromatig o arfordiroedd Arabia a [[Somalia]] er mwyn cael eu defnyddio o fewn seremonïau crefyddol. Defnyddiwyd hefyd gan [[Pharo]]aid, nid i wrthweithio aroglau amhleserus yn unig, ond hefyd i alltudio cythreuliaid ac i foddhau presenoldeb y duwiau a duwiesau, fel y credasant.<ref name=Aromatherapy/>
Defnyddiwch y [[Babilon|Babiloniaid]] arogldarth wrth gynnig gweddïau i [[oracl]]au dwyfol.<ref>{{Dyf llyfr |url=http://books.google.co.uk/books?id=-PsUAAAAIAAJ&pg=PA16&dq=Babylonians+used+incense&as_brr=3&client=firefox-a&cd=3#v=onepage&q=Babylonians%20used%20incense&f=false |teitl=Foreign trade in the old Babylonian period: as revealed by texts from southern Mesopotamia |cyhoeddwr=Brill Archive |blwyddyn=1960}}</ref> Defnyddiwyd [[Gwareiddiad Dyffryn Indus]] llosgyddion arogldarth.<ref>{{Dyf llyfr |url=http://books.google.co.uk/books?id=Tpc7FjVk0BMC&pg=PA69&dq=ancient+India+%27incense+sellers%27&as_brr=3&client=firefox-a&cd=2#v=onepage&q=&f=false |teitl=Mohenjo Daro And The Indus Civilization 3 Vols |awdur=John Marshall |cyhoeddwr=Asian Educational Services |blwyddyn=1996 |isbn=8120611799}}</ref> Mae tystiolaeth yn awgrymu y defnyddiwyd olewau yn bennaf oherwydd eu harogl. Lledaenwyd arogldarth o hynny i Roed a Rhufain. Daeth [[Bhikkhu|mynachod Bwdhaidd]] Tsieineaidd ag arogldarth i Japan yn y 6ed canrif, sydd wedi defnyddio'r aroglau cyfriniol o fewn eu defodau puredigaeth; daeth yr aroglau cain o Koh (arogldarth Japaneaidd o ansawdd uchel) yn ffynhonnell o ddifyrrwch ac adloniant gyda phobl fonheddig yn Llys yr Ymerodraeth yn ystod y [[cyfnod Heiaidd]] 200 mlynedd yn ddiweddarach.
Yn ystod y bedwaredd ganrif ar ddeg, fydd rhyfelwyr [[samurai]]'n perarogli eu helmedi ac arfogaeth gydag arogldarth er mwyn ennill awra o anorchfygolwydd. Nid oedd tan [[Cyfnod Muromachi|gyfnod Muromachi]] yn ystod y 15fed ac 16eg canrif y lledaenodd arbrisiant ar gyfer arogldarth ([[Kōdō]]) i ddosbarthiadau uchaf a chanol o gymdeithas Japaneaidd.
== Gweler hefyd ==
Llinell 9 ⟶ 17:
*[[Ffordd y Sidan]]
*[[Ffon smwtsio]]
*[[kōdō]]
== Cyfeiriadau ==
| |||
