Twll du: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
symlhau ychydig |
symlhau 2 |
||
Llinell 5:
[[Delwedd:BH LMC.png|bawd|200px|Llun gwneud o dwll du o flaen cwmwl mawr Magellan.]]
Yn ôl [[theori perthnasedd cyffredinol|damcaniaeth perthnasedd cyffredinol]] [[Albert Einstein|Einstein]] rhan o'r [[y gofod|gofod]] yw '''twll du''' lle na all unrhyw beth (gan gynnwys golau) ddianc, o herwydd y duwch hwn y cafodd ei enw.
Caiff y twll du ei greu o ganlyniad i ddadfeiliad [[amser-gofod]] a achosir gan gywasgedd [[màs]]. Pan na all seren ehangu rhagor, a'r egni oddi fewn yn dod i ben (egni a fu'n gwrthweithio yn erbyn disgychiant) mae'n crebachu'n llai ac yn llai ac yn y diwedd yn ffurfio twll du. Ceir cymaint o fas mewn cyn lleied o gyfaint, fel na all golau ddianc ohono.
O dan reolau neu ddamcaniaeth [[mecaneg cwantwm]], mae i'r twll du [[tymheredd|dymheredd]] ac mae [[ymbelydredd]] Hawking yn cael ei allyrru ohonynt. Mae'r tymheredd hwn, fodd bynnag, yn is na thymheredd yr ymbelydredd cefndirol. Er ei fod yn anweledig, gall y seryddwr ei adnabod oherwydd y ffordd mae'r gwrthrychau sydd o'i gwmpas yn symud ac yn ymateb iddo. Pan fo cwmwl o [[nwy]] yn cael ei 'sugno' i mewn iddo, gwnaiff hynny mewn siâp sbiral gan allyrru llawer o ymbelydredd a gaiff ei fesur gan delesgopau ar y Ddaear.
| |||