Cilogram: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Mae '''Cilogram''' (neu '''Kilogram''') yn [[Uned Safonol Rhyngwladol o Unedau]] (''International System of Units'', ('''SI''', o'r Ffrangeg, ''Le '''S'''ystème '''I'''nternational d’Unités'') ac mae'n gydradd â'r Prototeip Rhyngwlad - gweler y llun ar y dde. Mae pob cilogram wedi'i safonni ar yr un yma a gedwir ym Mharis.

Ar [[26 Mawrth]] [[1791]] danfonodd Ffrancwr o'r enw Charles Maurice de Talleyrand-Périgord lythyr at Lywodraeth Ffrainc yn galw am safoni y'r grefft o fesur. Pedwar diwrnod ar ôl derbyn y llythyr hwn, sefydlodd y llywodraeth "Academy"Academi a rhannwyd y gwaith gan greu unedau metrig sy'n parhau i gael eu defnyddio heddiw.

Ar [[7 Ebrill]] [[1795]] cyhoeddwyd yn ffraincFfrainc fod y [[gram]] yn hafal i "bwysau absoliwt [[cyfaint]] y dŵr sydd mewn ciwb 1cm wrth 1cm (un centimetr ciwb), a hynny ar dymheredd rhew.<ref>[http://smdsi.quartier-rural.org/histoire/18germ_3.htm "Diffinio pwysau a mesuriadau eraill".]</ref> Ond roedd diwydiant yn gweiddi am fesurau mwy na'r centimetr a'r gram. Sylweddolwyd hefyd fod pwysau rhew yn amrywioamrywiol ac yn ddibynol ar nifer o ffactorau ac felly aethpwyd ati i greu prototeip mwy ymarferol na dŵr, a fyddai 1000 gwaith yn fwy na'r gram, sef y "kilogram". Yn yr un flwyddyn, aethpwyd ymlaen â'r gwaith o ddiffinio "litr".