BSE: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Okapi (sgwrs | cyfraniadau)
BDim crynodeb golygu
Okapi (sgwrs | cyfraniadau)
Dim crynodeb golygu
Llinell 1:
Clefyd marwol [[buwch|gwartheg]] yw '''BSE''' ('''BovPrPsc''': '''Enseffalopathi Sbyngffurf Buchol''', '''Ymenyddglwyf Sbungfurff Gwartheg''' neu '''Clefyd y Gwartheg Gwallgof'''). Achosir gan [[prion]]au, sef darnau o [[probein|brotein]] afiechid sydd yn effiethio ar [[ymenydd]] y buwch. Yn ystod y clefyd hon dinistriwyd yr ymenydd ac o ganlyniad yr afiechid ydi e fel sbwng: gan lawer o dyllau ynddo. Mae clefyd tebyg ar anifeiliaid eraill, hefyd -- er enghraifft [[cath]]od, [[clefyd y crafu]] (ShPrPsc) ar [[dafad|defaid]] a [[gafr|geifr]] ac [[afiechyd Creutzfeld-Jacob]] (CJD) neu ''[[Kuru]]'' ar bobl.
 
Achoswyd yr epidemig presennol gan bwyt sydd yn cynnwys y protein asiant. Yn ystodErs y [[1970au]] diheintiwyd pryd cig ac asgyrn a porthiwyd i gwartheg ddim yn ddigon dda. Fel arfer mae'r afiechyd yn dechrau ar buwch sydd yn 4-5 blwydden oed. Mae prawf ar gyfer BSE, ond mae'n rhaid lladd y buwch er mwyn hynny. Achos does dim ffordd gwella'r afiechyd hon mae rhaid lladd a llosgi cyrff y gwartheg gan yr afiechyd arnynt. Fel arfer, cefir yr holl gyr ei lladd a'i llosgi.
 
Dechreuodd yr afiechyd hon yn y [[1980au]] ym Mhrydain. Ym [[1985]] a [[1986]] darganfodwyd BSE ar deg buwch yn [[Kent]], [[Lloegr]] achos gallen nhw ddim cerdded yn iawn. Ond mae'n bosib mai afiechyd fel hynny yn digwydd ers meitin heb cael ei cydnabod.
 
==Trosglwyddiad i bobl==
 
Ym [[20033]] roedd afiechyd tebyg iwan ar 152 o bobl ym Mrydain. Ar gyfer llawer ohonyn oes prawf ar gyfer eu wedi bwyta cig buwch gan yr afiechyd arddynt. Yn bennaf mae'n rhaid osgoi bwyta [[meinweoedd nerfol]] a [[meinweoedd lymffatig|lymffatig]] yn ogystal ag esgyrn cefn gwartheg afiach.
 
 
 
==Cysylltiadau allanol==