Cytundeb Eingl-Wyddelig: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Sian EJ (sgwrs | cyfraniadau)
Manion ac ychwanegu'r Nodyn newydd (Anrhydeddau) using AWB
B Manion
Llinell 12:
Arwyddwyd y Cytundeb ar 5 Rhagfyr 1921 ac ar 7 Ionawr 1922 cyflwynwyd hi i'r thrafod yn senedd Iwerddon, [[Dáil Éireann]]. Derbyniwyd y Cytundeb gan 64 pleidlais o blaid a 57 yn erbyn. Ymddiswyddodd de Valera, a oedd yn ei erbyn ef, ac fe'i disodlwyd gan Arthur Griffith.
 
Arweiniodd yr adrannau dwys rhwng cefnogwyr a gwrthwynebwyr y cytundeb at [[Ryfel Cartref Iwerddon|Ryfel Cartref Iwerddon]] a barodd rhwng Mehefin 1922 ac Ebrill 1923 ac a adawodd graith ar wleidyddieth y wladwrieth newydd am ddegawdau i ddod. Yn wir dywedir i Birkenhead nodi Collins wrth iddo arwyddo'r Cytundeb, "Mr Collins, in signing this Treaty I'm signing my political death warrant", gyda Collins yn ateb yn broffwydol, "Lord Birkenhead, I'm signing my actual death warrant."<ref>{{cite book|last=Furneaux Smith|first=Eleanor|title=Life's a circus|year=1940|publisher=Doubleday, Doran & Company, Inc.|pages=142|url=https://books.google.com/books?id=AXxmAAAAMAAJ&q=Lord+Birkenhead,+I%27m+signing+my+death-+warrant&dq=Lord+Birkenhead,+I%27m+signing+my+death-+warrant&source=bl&ots=CUuGdJGF0z&sig=Kh1OMmcVV1QzZ_u4x19Yn8rHiMk&hl=en&sa=X&ei=Di0iUNDKC4m7hAfpkYHoAg&sqi=2&ved=0CC4Q6AEwAA|authorlink=Eleanor Smith (writer)}}</ref>
 
Honodd Michael Collins yn hwyrach i Lloyd George fygwth y Gwyddelod ar y funud olaf gydag adferiad, "terrible and immediate war"<ref>The phrase was also cited as "immediate and terrible war". See: Collins M., "The Path to Freedom Notes by General Michael Collins", August 1922; Collins did not state that the remark was made solely to Barton, implying that the whole Irish delegation had heard it: "The threat of 'immediate and terrible war' did not matter overmuch to me. The position appeared to be then exactly as it appears now. The British would not, I think, have declared terrible and immediate war upon us."</ref> pe na bai'r Cytundeb yn cael ei harwyddo ar unwaith. Ni gofnodwyd hyn yn nhestun memorandwm y Gwyddelod ar ddiwedd y trafodaethaeth, ond, yn hytrach, fel sylw bersonol gan Lloyd George i Robert Barton. Dadleia nifer for Lloyd George ond wedi nodi realiti a deinameg torri cadoediad filwrol.<ref>{{cite web|url=http://difp.ie/viewdoc.asp?DocID=213|title=Notes by Robert Barton of two sub-conferences held on December 5/6, 1921 at 10 Downing St.|publisher=|accessdate=15 May 2016}}</ref> Nododd Barton: