Fitamin B12: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Stefanik (sgwrs | cyfraniadau) |
B Manion |
||
Llinell 1:
[[file:cobalamin.png|
Mae '''Fitamin B<sub>12</sub>''' (gelwir hefyd yn '''cobalamin''') yn fitamin sy'n toddi mewn dŵr ac yn chwarae rhan allweddol yng ngwaith yr [[ymennydd]], [[system nerfus]] a ffurfiad [[gwaed]]. Mae'n un o'r 8 [[Fitamin B|fitaminau B]] ac mae'n angenrheidiol ar gyfer matabolieg pob cell yn y corff dynol, yn enwedig ym maes rheoli a synthesis [[DNA]], asidau brastereg a chreu egni.<ref>https://www.health.harvard.edu/blog/vitamin-b12-deficiency-can-be-sneaky-harmful-201301105780</ref>
Llinell 7:
==Biocemeg==
Mae Fitamin B<sub>12</sub> yn cynnwys [[cobalt]], sy'n elfen biogemegol prin sy'n cynnwys grŵp o gyfansoddion cemegol sy'n perthyn. Gall y rhain i gyd cael eu trawsnewid i fewn i'w gilydd ac mae ganddynt i gyd weithredoedd fitamin. Mae bacteria fel rheol yn cynhyrchu hydroxocobalamin, gall gael ei gynhyrchu'n ddiwydiannol yn synthetiaidd i cyanocobalamin. Dydy cyanocobalamin ddim yn ymddangos ym myd natur ond dyma'r Fitamin B12 mwyaf ei ddefnydd. Wrth ei dreilio fe'i drawsnewidir few i methylcobalamin ac adenosylcobalamin. Gall Hydroxocobalamin, methylcobalamin, ac adenosylcobalamin hefyd ymddangos mewn cynnyrch ac ychwanegolion fferyllyddol.
Mae'r fitamin B12 yn cael ei amsugnoi'r corff gan [[protein|brotein]] sy'n asio'r fitamin â'r derbynydd cell yn y colyddyn ac yn adnabod y ffrwythiant IF-B12.<ref>https://videnskab.dk/krop-sundhed/b12-vitamin-gennembrud-kan-hjaelpe-tusindvis-af-danskere</ref> Caiff y fitamin ei drosglwyddo yn y gwaed gan y protin gwaed transcobalamin.
Llinell 14:
Mae'r rhan fwyaf o bobl yn cael eu cyflenwad o Fitamin B<sub>12</sub> drwy fwyaf cig, llaeth, pysgod ac wyau.<ref>https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminB12-HealthProfessional/</ref> Rhaid i [[Llysieuaeth|llysfytawyr]] a [[figaniaeth|figaniaid]] gymryd ychwanegolion B12 yn artiffisial yn eu deiet er mwyn arbed eu hunain rhag afiechyd.
Mae diffyg y fitamin B<sub>12</sub> mewn deiet person yn achosi nifer o afiechydon gan gynnwys anemia megaloblastic.<ref>http://www.foodcomp.dk/v7/fvdb_foodnutrlist.asp?CompId=0049</ref> Gall diffyg fitamin B<sub>12</sub> achosi niwed difrifiol a di-droi-nôl, yn enweidg i'r ymenydd a'r system nerfus.<ref>{{cite journal | vauthors = van der Put NM, van Straaten HW, Trijbels FJ, Blom HJ | title = Folate, homocysteine and neural tube defects: an overview | journal = Experimental Biology and Medicine | volume = 226 | issue = 4 | pages = 243–70 | date = April 2001 | pmid = 11368417 | doi = 10.1177/153537020122600402 | url = http://ebm.sagepub.com/content/226/4/243 }}</ref> Ar lefel ychydig yn is na'r normal, gall achosi amrywiaeth o symptomau megis gor-flinder (fatigue meddygol), [[syrthni]], iselder meddwl, cof gwael, colli anadl, cur pen a chroen gwelw yn enwedig mewn pobl dros 60 oed<ref>{{cite web|url=http://www.nhs.uk/Conditions/Anaemia-vitamin-B12-and-folate-deficiency/Pages/Symptoms.aspx|title=Vitamin B<sub>12</sub> or folate deficiency anaemia - Symptoms|publisher=National Health Service, England|date=May 16, 2016|access-date=February 16, 2017}}</ref> sy'n creu llai o asid yn y stumog wrth iddynt heneiddio, a felly, yn cynyddu y tebygolrwydd o ddiffyg Fitamin B<sub>12</sub> deficiencies.<ref name="nih" /> Gall diffyg Fitamin B<sub>12</sub> hefyd achosi symptomau o [[mania]] a [[psychosis]].<ref name="imajvitaminb12">{{cite journal | vauthors = Masalha R, Chudakov B, Muhamad M, Rudoy I, Volkov I, Wirguin I | title = Cobalamin-responsive psychosis as the sole manifestation of vitamin B12 deficiency | journal = The Israel Medical Association Journal | volume = 3 | issue = 9 | pages = 701–3 | date = September 2001 | pmid = 11574992 | url = http://www.ima.org.il/IMAJ/ViewArticle.aspx?year=2001&month=09&page=701 }}</ref>
Ceir bwydydd sy'n cael eu cryfhau gydag ychwanegolion Fitamin B<sub>12</sub> megis grawnfwyd brecwast, cynnyrch soy, bariau ynni a burum arbennig.<ref>
==Dolenni==
| |||