Wicipedia

William Thomas (Islwyn): Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Pori'r hanes yn rhyngweithiol
← Cymharer â'r fersiwn gyntCymharer â'r fersiwn dilynol →
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
GweledolCystrawen wici
Porius1 (sgwrs | cyfraniadau)
37,236 golygiad
BDim crynodeb golygu
gwybodlen, manion, cat
Llinell 1:
{{Gwybodlen Person
[[Delwedd:Islwyn_01.JPG|250px|bawd|Islwyn yn 1859, yn saith ar hugain oed]]▼
| enw =Islwyn
| delwedd =Islwyn_01.JPG
| maint_delwedd=250px
▲[[Delwedd:Islwyn_01.JPG|250px|bawd| pennawd =Islwyn yn 1859, yn saith ar hugain oed]]
| dyddiad_geni =3 Ebrill 1832
| man_geni =[[Ynys-ddu]], [[Cymru]]
| dyddiad_marw =20 Tachwedd 1878
| man_marw =
| enwau_eraill =
| cenedligrwydd=[[Cymry|Cymro]]
| enwog_am =''Y Storm''
| galwedigaeth =bardd
}}
''Am ddefnydd arall o'r enw '''Islwyn''' gweler [[Islwyn|yma]].''
Bardd o Gymro oedd '''William Thomas''' ([[3 Ebrill]], [[1832]] - [[20 Tachwedd]], [[1878]]) a anwyd ger yr [[Ynys-ddu]], yng [[MynwyGwent|Ngwent]] ([[Caerffili (sir)|Bwrsdeisdref Sirol Caerffili]]).▼
 
▲Bardd o Gymro oedd '''William Thomas''' ([[3 Ebrill]], [[1832]] - [[20 Tachwedd]], [[1878]]) a anwyd ger yr [[Ynys-ddu]], [[Mynwy]].
 
==Ei Oes==
Llinell 15 ⟶ 27:
==Ei gymeriad==
Dyma'r portread o Islwyn a rydd ei gyfaill oes [[Daniel Davies]] ohono:
:Bychan ydoedd o gorffolaeth, ac ysgafn, tua phump troedfedd a chwech modfedd o daldra; yr oedd o bryd tywyll, a'i ymddangosiad yn llednais a gwylaidd; yr oedd y pen yn fawr... Yr oedd y wyneb yn hir, ac yn hardd, a'r trwyn yn lluniaidd, heb fod yn fawr, a'r gwefusau hytrach yn drwchus, a thoriad y genau'n brydferth; yr oedd y talcen yn fawr iawn... yr oedd y llygaid, y rhai oeddynt yn llechu o dan aeliau trymion, yn llawn, yn fawrion, a disglaer, a'u trem ymhell. (<ref>o'r rhagymadrodd i argraffiad''Gwaith 1897Barddonol oIslwyn'', waithgol. Islwyn[[Owen M. Edwards]] (Wrecsam, 1897).</ref>
 
==Ei waith==
[[Delwedd:Islwyn_02_ar_waelod_mynydd_Islwyn.JPG|250px|bawd|Cartref Islwyn (y tŷ olaf ar y dde) wrth droed Mynydd Islwyn]]
Dechreuodd gyfansoddi barddoniaeth yn gynnar. Ei brif athrawon barddol oedd [[Gwilym Ilid]], ei weinidog a'i frawd yng nghyfraith [[Daniel Jenkyns]] ac [[Aneurin Fardd]]. Cystadleuai yn yr eisteddfodau lleol a'r [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru|Eisteddfod Genedlaethol]] ac enillodd y goron am ei awdl ar "[[Carnhuanawc]]" yn Eisteddfod [[Y Fenni]] yn [[1853]]. Enillodd amryw gadeiriau; yn [[Y Rhyl]] am awdl "Y Nos" yn [[1870]], yng [[Caergybi|Nhgaergybi]] am awdl "Moses" yn [[1872]], yng [[Caerffili|Nhgaerffili]] am awdl "Cartref" yn [[1874]] ac yn [[Treherbert|Nhreherbert]] am awdl "Y Nefoedd" yn [[1877]].
 
Cyfrannai'n gyson i'r cylchgronau, e.e. ''[[Y Traethodydd]]'', ''[[Y Drysorfa]]'', ''[[Y Dysgedydd]]'' a'r ''[[Y Cylchgrawn|Cylchgrawn]]''. Yn 1854 cyhoeddwyd ei gyfrol gyntaf, ''Barddoniaeth''. Bu'n olygydd ar ''Y Cylchgrawn'', ''[[Yr Ymgeisydd]]'', ''[[Y Glorian]]'' a'r ''[[Y Gwladgarwr|Gwladgarwr]]'' ac ar golofnau barddoniaeth ''[[Y Faner]]'' a'r ''[[The Cardiff Times|Cardiff Times]]''.
 
Nodweddir gwaith Islwyn ar ei orau gan gyfriniaeth feiddgar a delweddau ysbrydoledig. Cofir y bardd yn bennaf am ei awdl hir, uchelgeisiol a dylanwadol "Y Storm", sy'n fyfyrdod ar Natur, y Greadigaeth a ffawd dyn. Lluniwyd y gerdd yn syth ar ôl marwolaeth Anne Bowen. Dyma'r llinellau agoriadol:
 
:''Pa bryd, O Natur deg, y'th ddysgwyd di''
:''Fyth bythoedd i wedd-newid, ac i roi''
:''I'r tawel a'r ystormus ar dy wedd''
:''Gellweirio fyth, a bythol watwar dyn,''
:''Rhy watwaredig eisoes, nes ei gael''
:''Yn uchel ar y mynydd neu y môr...<ref>''Y Storm'', gol. Meurig Walters (1980).</ref>
 
==Llyfryddiaeth ddethol==
;Cerddi
*Islwyn, ''Barddoniaeth'' (1854)
*Islwyn, ''CaniadauBarddoniaeth'' (18671854)
*''Caniadau'' (1867)
*Owen M. Edwards (gol.), ''Gwaith Barddonol Islwyn'' (Gwrecsam, 1897)
*''Gwaith Barddonol Islwyn'', gol. [[Owen M. Edwards]] (Wrecsam, 1897)
*J.T. Jones (gol.), ''Detholiad o waith Islwyn'', gol. J. T. Jones (1932)
*T.H. Parry-Williams, ''Islwyn'' (1948)▼
*Meurig Walters (gol.), ''Y Storm'', gol. Meurig Walters (1980)
;Astudiaethau
▲*[[T. H. Parry-Williams]], ''Islwyn'' (1948)
*Meurig Walters, ''Islwyn: Man of the Mountain'' (1983)
 
==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
 
 
[[Categori{{DEFAULTSORT:Beirdd Cymraeg|Thomas, William]]}}
[[Categori:Genedigaethau 1832|Thomas, William]]
[[Categori:Marwolaethau 1878|Thomas, William]]
[[Categori:LlenorionBeirdd Cymraeg|Thomas, William]]
[[Categori:PoblLlenorion o Went|Thomas, IslwynCymraeg]]
[[Categori:Pobl o Gaerffili]]
 
[[en:William Thomas (Islwyn)]]
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/wiki/William_Thomas_(Islwyn)"