Hen ŵr y lleuad: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Llydawr (sgwrs | cyfraniadau) Dim crynodeb golygu |
Holder (sgwrs | cyfraniadau) B corr |
||
Llinell 6:
== Enghreifftiau o gwmpas y byd ==
Mae un hen draddodiad Ewropeaidd yn gweld gŵr yn cario baich trwm ar ei gefn. Mae weithiau yn cael ei weld gyda chi bach yn gwmni iddo. Mae gwahanol ddiwylliannau yn adnabod enghreifftiau eraill o pareidolia lleuadol, fel Cwningen y lleuad.
[[Categori:Tudalennau ag angen ffynonellau]]▼
In the Northern Hemisphere, a common Yng ngolwg y gorllewin, llygaid y wyneb yw'r Mare Imbrium a Mare Serenitatis, ei drwyn yw Sinus Aestuum, a'i geg agored yw Mare Nubium a Mare Cognitum. Gellir gweld y wyneb dynol penodol hwn hefyd o'r rhanbarthau trofannol ar ddwy ochr y [[cyhydedd]].
Gall "hen ŵr y lleuad" hefyd gyfeirio at gymeriad mytholegol sy'n byw ar neu yn y lleuad, ond nad yw wedi'i gynrychioli o reidrwydd gan y marciau ar wyneb y lleuad. Enghraifft o hyn yw Yue-Laou, o draddodiad [[Gweriniaeth Pobl Tsieina|Tsieineaidd]].
Llinell 16 ⟶ 12:
Mae amryw o esboniadau ynghylch sut y daeth hen ŵr y lleuad i fod.
Mae yna hen draddodiad Ewropeaidd am ddyn a gafodd ei ddiarddel i'r lleuad am gyflawni trosedd. Yn ol traddodiad Cristnogol, ef yw'r dyn a gafodd ei ddal yn casglu brigau ar y Saboth ac a ddedfrydwyd i farwolaeth gan Dduw trwy labyddio yn llyfr Numeri XV.32-36.<ref name="Harley, the Rev">Harley, the Rev.
Mae traddodiad Cristnogol arall o'r canoloesoedd yn honni mai ef yw Cain, y Crwydrwr, sydd i droi o amgylch y ddaear yn dragwyddol. Mae'r Inferno gan [[Dante Alighieri|Dante]] yn cyfeirio at hyn.
Mae hefyd draddodiad Talmudaidd bod delwedd Jacob wedi'i ysgrythru ar y lleuad,<ref>Wolfson, Elliot R. "The Face of Jacob in the Moon" in ''The Seductiveness of Jewish Myth: Challenge or Response?'' edited by S. Daniel Breslauer, Albany NY; SUNY Press, 1997</ref> er nad oes cyfeiriad at hynny yn y [[Tora
Mewn mytholeg Llychlynnaidd, Máni yw personoliad gwrywaidd y lleuad sy'n croesi'r awyr mewn cerbyd sy'n cael ei dynnu gan geffylau. Mae'n cael ei ddilyn gan y Blaidd MawrrHati sy'n ei ddal yn Ragnarök. Mae'r enw ''Máni'' yn golygu "Lleuad".
Llinell 31 ⟶ 27:
== Esboniad gwyddonol ==
Mae hen ŵr y lleuad yn gyfuniad o olion ar wyneb y lleuad. Mae'r spotiau mawr, fflat hyn yn cael eu galw yn "maria" neu "foroedd" oherwydd, am gyfnod hir, roedd seryddwyr yn credu mai pyllau mawr o ddwr oeddent. Ardaloedd mawr sydd wedi'u ffurfio gan lafa yw nhw a lanwodd geudyllau ac a oerodd i ffurfio carreg [[basalt]] lyfn.<ref>Harrington, Philip S., and Edward Pascuzzi (1994).
Mae ochr agosaf y lleuad sy'n cynnwys y maria hyn bob amser yn wynebu'r ddaear. Mae hyn o ganlyniad i gylchdro cydamserol. Wedi'i achosi gan rymoedd disgyrchiant, a siap oblong y lleuad yn rhannol, mae ei gylchdro wedi arafu nes ei fod yn troi unwaith yn union am bob taith o amgylch y ddaear. Mae hyn yn achosi i ocht agosaf y lleuad wynebu'r ddaear bob amserr.<ref>{{Cite web|url=http://www.caltech.edu/content/looking-man-moon|title=Looking at the Man in the Moon|access-date=July 31, 2014|website=www.caltech.edu|publisher=[[California Institute of Technology]]}}</ref>
Llinell 37 ⟶ 33:
== Cyfeirnodau ==
<references />
▲[[Categori:Tudalennau ag angen ffynonellau]]
[[Categori:Cymeriadau mytholegol]]
| |||