AIDS: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Llinell 40:
Awgryma astudiaeth ddiweddar fod HIV mwy na thebyg wedi symud o [[Affrica]] i [[Haiti]] ac yna wedi lledu i'r [[Unol Daleithiau]] tua [[1969]].<ref>Gilbert MT, Rambaut A, Wlasiuk G, Spira TJ, Pitchenik AE, Worobey M (2007). "The emergence of HIV/AIDS in the Americas and beyond". Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 104 (47): 18566–70. doi:10.1073/pnas.0705329104. PMID 17978186.</ref>
 
== Cymdeithas a Diwylliantdiwylliant ==
=== Stigma ===
[[Delwedd:Ryan_White.jpg|bawd|dde|Ymddangosodd [[Ryan White]] ar bosteri ynglynynglŷn â HIV ar ôl i'w ysgol ei wahardd oherwydd fod ganddo HIV.]]Gwelir stigma ynglynynglŷn ag AIDS mewn amryw ffyrdd ledled y byd. Gall y ffyrdd yma gynnwys alltudiaeth, gwahaniaethu ac osgoi pobl sydd â HIV; profi HIV gorfodol heb ganiatádganiatâd ymlaen llaw neu sicrwydd o gyfrinacholdeb; trais yn erbyn unigolion sydd â HIV neu bobl y tybir sydd â HIV; a rhoi person sydd â HIV mewn cwarantîn.<ref>[http://data.unaids.org/pub/GlobalReport/2006/2006_GR_CH04_en.pdf "The impact of AIDS on people and societies"](PDF). Adroddiad 2006 ar yr epidemig AIDS fyd-eang.] UNAIDS. Adalwyd 29-03-2009</ref> Mae ofn o drais yn sgîlsgìl y stigma yn rhwystro rhai pobl rhag cael eu profi, dychwelyd i gael eu profion neu dderbyn triniaeth, ac o ganlyniad yn troi afiechyd y gellir delio ag ef yn ddedfryd o farwolaeth.<ref>Ogden J, Nyblade L (2005). [http://www.icrw.org/docs/2005_report_stigma_synthesis.pdf "Common at its core: HIV-related stigma across contexts"] (PDF). International Center for Research on Women. . Adalwyd ar 2007-02-15. </ref>
 
[[Delwedd:Ryan_White.jpg|bawd|dde|Ymddangosodd [[Ryan White]] ar bosteri ynglyn â HIV ar ôl i'w ysgol ei wahardd oherwydd fod ganddo HIV.]]Gwelir stigma ynglyn ag AIDS mewn amryw ffyrdd ledled y byd. Gall y ffyrdd yma gynnwys alltudiaeth, gwahaniaethu ac osgoi pobl sydd â HIV; profi HIV gorfodol heb ganiatád ymlaen llaw neu sicrwydd o gyfrinacholdeb; trais yn erbyn unigolion sydd â HIV neu bobl y tybir sydd â HIV; a rhoi person sydd â HIV mewn cwarantîn.<ref>[http://data.unaids.org/pub/GlobalReport/2006/2006_GR_CH04_en.pdf "The impact of AIDS on people and societies"](PDF). Adroddiad 2006 ar yr epidemig AIDS fyd-eang.] UNAIDS. Adalwyd 29-03-2009</ref> Mae ofn o drais yn sgîl y stigma yn rhwystro rhai pobl rhag cael eu profi, dychwelyd i gael eu profion neu dderbyn triniaeth, ac o ganlyniad yn troi afiechyd y gellir delio ag ef yn ddedfryd o farwolaeth.<ref>Ogden J, Nyblade L (2005). [http://www.icrw.org/docs/2005_report_stigma_synthesis.pdf "Common at its core: HIV-related stigma across contexts"] (PDF). International Center for Research on Women. . Adalwyd ar 2007-02-15. </ref>
 
Yn aml, mae'r stigma o AIDS yn gysylltiedig â gwarthnodau eraill, yn benodol gwarthnodau a gysylltir â [[cyfunrywioldeb|chyfunrywioldeb]], [[deurywioldeb]], anfoesoldeb [[rhywiol]], [[puteindra]] a'r defnydd o [[cyffuriau|gyffuriau]] mewnwythiennol.
 
Mewn nifer o [[gwledydd datblygiedigdatblygedig|wledydd datblygiedigdatblygedig]], ceir cysylltiad rhwng AIDS â chyfunrywioldeb neu deurywioldeb, ac mae'r cysylltiad hwn yn cyd-fynd â lefelau uwch a [[rhagfarn]] rhywiolrywiol fel agweddau [[homoffobig]].<ref>[http://psychology.ucdavis.edu/rainbow/html/ajph2002.pdf. "HIV-related stigma and knowledge in the United States: prevalence and trends, 1991-1999" (PDF).] Herek GM, Capitanio JP, Widaman KF (2002). Am J Public Health 92 (3): 371–7. PMID 11867313. Adalwyd 2008-03-10 </ref> Hefyd, gwelir cysylltiad rhwng AIDS a holl ymddygiad rhywiol gwryw-i-wryw, gan gynnwys rhyw rhwng dynion sydd heb eu heintio. <ref>[http://psychology.ucdavis.edu/rainbow/html/abs99_sp.pdf. "AIDS Stigma and sexual prejudice" (PDF)] Herek GM, Capitanio JP (1999). . American Behavioral Scientist 42 (7): 1130-1147. doi:10.1177/0002764299042007006. Adalwyd 2006-03-27.</ref>
 
== Gweler hefyd ==