Catrin Fawr: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
B Gwybodlen wicidata
Daffy2 (sgwrs | cyfraniadau)
man olygiadau
Llinell 5:
| dateformat = dmy
}}
'''Catrin II''' neu '''Catrin Fawr''' ([[Rwseg]]: Екатерина II Великая, ''Yekaterina II Velikaya''; (1729 - 1796) oedd Ymerodresymerodres [[Rwsia]] o [[28 Mehefin]] [[1762]] hyd ei marwolaeth, teyrnasiad o 34 mlynedd, yr hiraf wedi sefydliad Ymerodraeth Rwsia yn 1721.
 
Ganed Catrin fel '''Sophie Augusta Frederica''' yn Stettin, yn awr [[Szczecin]] yng [[Gwlad Pwyl|Ngwlad Pwyl]] ond yr adeg honno yn deyrnas fechan yn yr [[Almaen]]. Dewiswyd hi yn wraig i etifedd y [[tsar]], [[Pedr III o Rwsia|Pedr o Holstein-Gottorp]]. Dywedir fod Catrin yn benderfynol o ddysgu [[Rwseg|Rwsieg]] mor fuan ag y gallai, ac ar [[28 Mehefin]] [[1744]] daeth yn aelod o [[Eglwys Uniongred Rwsia]] gyda'r enw Catrin Alecseyefna (''Yekaterina'' neu ''Ekaterina''). Priodwyd hi aâ Pedr ar [[21 Awst]] [[1745]].
 
Ni fu'r brodas yn llwyddiant, a dechreuodd Catrin ar gyfres o garwriaethau. Ar farwolaethôl marwolaeth yr Ymerodres Elizabeth yn Ionawr [[1762]] daeth Pedr yn tsar fel Pedr III. Ym mis Gorffennaf bu gwrthryfel yn ei erbyn, a chyhoeddwyd Catrin yn ymerodres. Llofruddiwyd Pedr yn fuan wedyn. Cyhuddwyd Catrin o fod a rhan yn y llofruddiaeth ambell dro, ond nisnid oes tystiolaeth i gadarnhau hyn.
 
Roedd Catrin yn darllen yn eang, ac yn llythyru aâ rhai o ddeallusion amlycaf Ewrop megis [[Voltaire]] a [[Denis Diderot|Diderot]]. Ymestynnodd ffiniau Ymerodraeth Rwsia i'r de ac i'r gorllewin, gan gynnwys [[Belarws]] a [[Lithwania]]. Ychwanegodd tua 200,000 milltir sgwar (518,000 km²) at diriogaeth yr ymerodraeth. GorchfygwydO dan ei harweinyddiaeth, gorchfygwyd [[Twrci]] mewn rhyfel rhwng 1768 a 1774 ac eilwaith mewn rhyfel rhwng 1787 a 1792.
 
Cafodd Catrin strôc ar [[5 Tachwedd]], [[1796]], a bu farw'r diwrnod wedyn. Dilynwyd hi gan ei mab, Paul I.