Derwen: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Holder (sgwrs | cyfraniadau)
B corr
fideo gan Gyfoeth Naturiol Cymru
Llinell 17:
:''Erthygl am y goeden yw hon. Ceir erthygl arall am y pentref [[Derwen, Sir Ddinbych|yma]].''
[[Coed]] a [[llwyn]]i sy'n perthyn i'r genws ''Quercus'' yw '''derw'''. Maen nhw'n cynhyrchu ffrwyth a elwir yn [[mesen|fes]]. Ceir dwy rywogaeth frodorol yng Nghymru: [[Derwen goesog]] (''Quercus robur'') a [[Derwen ddigoes]] (''Quercus petraea'').
[[Delwedd:Mae Miri Mes yn ôl It’s time for some Acorn Antics!.webm|bawd|fideo o gasglu a phlanu mes, eu hegino a'u plannu.]]
 
==Breninbrennau derw==
Llinell 22 ⟶ 23:
Ym mis Ebrill 2013 cwympodd derwen Pontfadog, derwen hynaf Cymru ac mae'n debyg un o'r hynaf yng ngogledd [[Ewrop]]. Dywedir iddi dyfu yn Y Waun ger [[Wrecsam]] ers y flwyddyn 802. Gwyddys i [[Owain Gwynedd]] ymgasglu ei fyddin o dan y goeden yn 1157, cyn gorchfygu'r [[Brenin Hari II]] yng nghyrch [[Crogen]] gerllaw.<ref>[https://www.llennatur.cymru/ Oriel gwefan Llen Natur (llun gyda chaniatad Coed Cadw)]</ref>
* ''Major Oak''
Efallai mai’r ''Major Oak'' yn [[Fforest Sherwood]], [[swydd Nottingham]] ydy’r dderwen enwocaf ym Mhrydain. Credir ei bod hi’n 800-1100 mlwydd oed ac yn ôl llên gwerin, defnyddid y goeden hon gan [[Robin Hood]] a’i ddynion i gael cysgod. Amcangyfrifir bod pwysau’r Major Oak yn 23 tunnell a bod ei chengl yn 33 troedfedd. Cafwyd yr enw ‘Major Oak’ oddi wrth Major Hayman Rooke a roes i ni ddisgrifiad o’r goeden yn 1790. Ers yr [[Oes Fictoria|Oes Fictoraidd]], mae canghennau’r Major Oak yn cael eu cynnal gan system sgaffaldio ac yn 2003, dechreuwyd blanhigfa yn [[swydd Dorset|Norset]] trwy blannu glasbrennau a dyfwyd o fes y Major Oak. Diben y blanhigfa hon oedd astudio hanes a [[DNA]]'r Major Oak.<ref name=Coleman>Martin Coleman yn Llais Derwent rhifyn 38</ref>
 
==Ecoleg==
Llinell 28 ⟶ 29:
 
'''Darafal''' neu afal y dderwen yw hwn, math o [[chwydd]] (''gall''), neu ardyfiant planhigol, ar dderw wedi ei achosi gan gacynen chwyddi, ''gall-wasp'' yn Saesneg. (Dywedir mai tarddiad y S. ‘’gall’’ yw dieithr, felly ”tyfiant dieithr” - cymh. [[llygoden ffyrnig|llygoden Ffrengig]], [[cytiau Gwyddelod]] ayb.)<ref>Bwletin Llên Natur rhifyn 52</ref>
[[Image:Oak apple.jpg|bawd|dde|250px|An'Afal' oaky apple on a tree in [[Worcestershire]], [[England]]]]dderwen
 
==Mytholeg a chred==