Y gofod: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
B Manion |
Dim crynodeb golygu Tagiau: Golygiad drwy declyn symudol Golygiad ar declun symudol |
||
Llinell 7:
Mae'r plasma rhwng [[galaeth]]au'n cyfrif am tua hanner y mater baraidd (cyffredin) yn y [[bydysawd]]; mae ganddo ddwysedd llai nag un atom hydrogen fesul metr ciwbig a thymheredd o filiynau o kelvins. Mae crynodiadau lleol o'r plasma hwn wedi cwympo i fewn i'w hunain nes creu sêr a galaethau.<ref name=baas41_908/> Dengys astudiaethau fod 90% o'r màs yn y rhan fwyaf o galaethau mewn ffurf anhysbys, a elwir yn "fater tywyll", sy'n rhyngweithio â mater arall trwy [[disgyrchiant|ddisgyrchiant]] ond nid [[grym electromagnetig]].{{sfn|Freedman|Kaufmann|2005|pp=573, 599–601}}<ref name="Trimble 1987" >{{citation |last=Trimble |first=V. |date=1987 |title=Existence and nature of dark matter in the universe |journal=[[Annual Review of Astronomy and Astrophysics]] |volume=25 |issue= |pages=425–472 |bibcode=1987ARA&A..25..425T |doi=10.1146/annurev.aa.25.090187.002233|postscript = .}}</ref> Mae sylwadau'n awgrymu bod y rhan fwyaf o'r ynni màs yn y Bydysawd yn egni gwactod mae seryddwyr yn ei labelu "egni tywyll", ond nad ydynt yn deall fawr ddim amdano.
Mae gofod rhyng-galactig yn cymryd y rhan fwyaf o gyfaint y Bydysawd, ond mae galaethau a systemau sêr yn cynnwys bron y cyfan o'r gofod gwag.Anghywir!
==Gweler hefyd==
| |||