Rhazes: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
B robot yn newid: sv:Razi
gwallau teipio
Llinell 2:
Ysgolhaig a gwyddonydd amryddawn oedd '''Abū Bakr Muhammad ibn Zakarīya al-Rāzi''' ([[Persieg]]: زكريای رازی ''Zakaria ye Razi''; [[Arabeg]]: ابو بکر محمد بن زكريا الرازی; [[Lladin]]: '''Rhazes''' neu '''Rasis'''). Yn ôl y croniclydd [[al-Biruni]] cafodd ei eni yn [[Rayy]], [[Iran]] yn y flwyddyn [[865]] (251 AH), a bu farw yno yn [[925]] (313 AH) (neu [[930]] yn ôl rhai ffynonellau).
 
Roedd Razi yn ysgolhaig, ffisegydd ac athronydd amlochrog ac amryddawn a wnaeth gyfraniadau pwysig a phellgyrhaeddol ym meysydd [[meddygaeth]], [[alcemi]], ac [[athroniaeth]]. Cyhoeddodd dros 184 o lyfrau ac erthyglau. Un o'i ddarganfyddiadau pwysicaf oedd [[alcohol]]. Roedd o gefndir diwylliedig iawn ac yn gyfarwydd â meddygaeth [[Groeg yr Henfyd|Roeg]]. Credir iddo ddargnafodddarganfod [[asid swlffwrig]] ac [[ethanol]] hefyd. Roedd Razi yn un o feddylwyr mwyaf y byd [[Islam]]aidd. Cafodd ddylanwad aruthrol ar ei gyfoeswyr a'ui olynwyr yn ogystal ac ar wyddoniaeth a meddygaeth [[Ewrop]] trwy'r cyfieithiadau [[Lladin]] o'i waith.
 
[[Rhesymeg]]ydd rhyddfrydol oedd Razi. Fe'i ystyrid gan ei gyfoeswyr a'i bywgraffyddwyr yn ddyn rhydd o bob rhagfarn, chwim a threiddgar ei feddwl a di-flewyn ar dafod. Fel nifer o Ewropeiaid yn ystod y [[Dadeni Dysg]] credai yn y ddynoliaeth, cynydd a "Duw Doeth". Teithiodd yn eang a gwasanaethai sawl tywysog a llywodraethwr yn y byd Islamaidd. Fe'i cysylltir yn arbennig â [[Baghdad]] lle sefydlodd ei labordy. Deuai nifer o ddigyblionddisgyblion ato i gael ei gyngor a rhannu o'i wybodaeth a roddai i bawb yn ddiwahân, tlawd a chyfoethog fel ei gilydd.
 
Enwir ''Sefydliad Razi'' yn [[Tehran]], a Phrifysgol Razi yn [[Kermanshah]] ar ei ôl, a dethlir 'Gŵyl Razi' ('Diwrnod Fferylliaeth') yn Iran ar [[27 Awst]].