Y Gop: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Mae gan Y Gop le arbennig yn hanes archaeoleg a [[cynhanes Cymru|chynhanes Cymru]]. Coronir ei gopa â [[carnedd|charnedd gynhanesyddol]] anferth, unsydd o'ryr rhaiail mwyaffwyaf yng Nghymru a Phrydain; ({{gbmapping|SJ088801SJ086801}}). Uchder y garnedd yw tua 12 medr ac mae ganddi lled o tua 80 medr.<ref>[http://www.coflein.gov.uk/cy/safle/306725/manylion/GOP+CAIRN%3B+Y+GOP%3B+GOP+HILL+CAIRN/ Gwefan Coflein]</ref> Credir ei bod yn dyddio i [[Oes yr Efydd]].<ref>Christopher Houlder, ''Wales: an archaeological guide'' (Faber, 1978).</ref> neu [[Oes Newydd y Cerrig]]. Blociau mawr o galchfaen a ddefnyddwyd yn bennaf i godi'r garnedd, gydag olion mur o gerrig i'w cryfhau.<ref>Helen Burnham, ''Clwyd and Powys''. A Guide to Ancient and Historical Wales (HMSO, 1995), tt. 11-12.</ref>

Gerllaw ceir [[crug crwn]] ({{gbmapping|SJ088801}}). Cofrestrwyd y crug hwn gan [[Cadw]] a chaiff ei adnabod gyda'r rhif SAM: FL042.<ref>[http://www.whatdotheyknow.com/request/15714/response/38315/attach/html/2/SAMs%20by%20UA.xls.html Cofrestr Cadw.]</ref> Ceir bron i 400 o grugiau crynion ar y gofrestr; mwy nag unrhyw fath arall o heneb.