Claudio Monteverdi: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
BDim crynodeb golygu
Dim crynodeb golygu
Llinell 7:
[[Delwedd:Frari (Venice) Cappella dei milanesi- tomb of Claudio Monteverdi.jpg|bawd|dde|220px|Claudio Monteverdi]]
 
Cyfansoddwr ac offeiriad o'r [[yr Eidal|Eidal]] oedd '''Claudio Monteverdi''' (bedyddiwyd [[15 Mai]] [[1567]] - bu farw [[29 Tachwedd]] [[1643]]). Mae ei waith fel cyfansoddwr yn garreg filltir bwysig sy'n nodi'r trawsnewid o [[cerddoriaeth y Dadeni|gerddoriaeth y Dadeni]] i [[Cerddoriaeth faróc|gerddoriaeth Faróc]].<ref name="Collier">William D. Halsey; Ed. ''Collier's Encyclopedia'', gol. CyfrolWilliam D. 16Halsey, cyf. [[16 (Efrog Newydd]]: MacMillanMacmillan Educational Company;, 1991)</ref>
 
==Bywyd personnol==
 
[[Delwedd:Claudio Monteverdi bust in Cremona.jpg|bawd|220px|Penddelw o Claudio Monteverdi yng 'Ngerddi [[Pab Ioan Pawl II|Ioan Pawl II]]', yn [[Cremona]], yr Eidal.]]
 
Fe'i ganwyd yn [[Cremona]]'n fab i'r meddyg Baldassare Monteverdi. Yn 1599 priododd y gantores llys Claudia Cattaneo,<ref name="CCM">Whenham, John, and Richard Wistreich, eds. ''The Cambridge Companion to Monteverdi'', gol. John Whenham a Richard Wistreich (Gwasg Prifysgol Caergrawnt, 2007.)</ref> a fu farw ym Medi 1607.<ref>Whenham, John, and Richard Wistreich, eds. ''The Cambridge Companion to Monteverdi''. Gwasg Prifysgol Caergrawnt, 2007,tud. 66.</ref> Roedd ganddynt ddau fab (Francesco a Massimilino) a merch (Leonora). Bu farw merch arall yn union wedi' enedigaeth.<ref name="Ringer, Mark 2006">Mark Ringer, Mark. ''Opera's First Master: The Musical Dramas of Claudio Monteverdi''. (Canada: Amadeus Press, 2006.)</ref>
 
Yn 1632 fe'i ordeiniwyd yn offeiriad Pabyddol.<ref>Marthaler, Benard L., ed. ''New Catholic Encyclopedia'', 2nd2il edargraffiad, gol.'' Benard L. Marthaler (Detroit: Thomson Gale, 2003.</ref>
 
Bu farw Monteverdi yn [[Fenis]] ar [[29 Tachwedd]] [[1643]], ar ôl cystudd byr, a chladdwyd ef yn y ''Basilica di Santa Maria Gloriosa dei Frari''.
 
==Ei waith fel cyfansoddwr==
Roedd yn un o arloeswyr mwyaf blaenllaw dwy arddull gerddorol: 'Deulais y Dadeni' (''Renaissance polyphony'') a'r ''basso continuo'', dau o dechnegau pwysicaf y Baróc.<ref name="Ringer, Mark 2006"/> Cyfansoddodd Monteverdi un o'r operau cyntaf erioed: y ''[[L'Orfeo]]'', a dyma'r opera hynaf - sy'n dal i gael ei chanu'n rheolaidd heddiw. Caiff Monteverdi ei ystyried yn gyfansoddwr sydd a ddarganfu ei lais ei hun; llais newydd, gwahanol a chafodd y clod teilwng yn ystod ei oes yn ogystal ag wedyn.<ref>Mark name="Ringer;, ''Opera's First Master: The Musical Dramas of Claudio Monteverdi''; Canada: Amadeus Press;Mark 2006"></ref>
 
Yn ystod ei flynyddoedd olaf, mewn cyfnod o salwch, y cyfansoddodd ddau o'i gampweithiau gorau: ''[[Il ritorno d'Ulisse in patria]]'' (''Dychweliad Ulysses'', 1641), a'r opera hanesyddol ''[[L'incoronazione di Poppea]]'' (''Coroni'r Poppea'', 1642), sy'n seiliedig ar fywyd yr Ymerawdwr [[Nero]].<ref>Sadie, Stanley, gol. ''The New Grove Dictionary of Music and Musicians'', 2nd2il edargraffiad, gol.'' Stanley Sadie (Llundain: MacMillan Publishers LimitedMacmillan, 2001.)</ref> Cyfrifir y ''L'incoronazione'' yn hynod bwysig, ei ''fagnum opus'', ac mae'n cynnwys golygfeydd sy'n gymysgedd o drasiedi, rhamant a hwyl - yn union fel bywyd ei hun. Caiff hefyd ei gyfri fel llafn y swch Faróc, a dorrodd dir newydd, gyda'i gymeriadau real a'i gynghanedd cerddorol cynnes.<ref>Arnold, Denis, a Nigel Fortune, eds. ''The New Monteverdi Companion'', gol. Llundain:Denis Arnold fabera andNigel faber,Fortune 1985(Llundain: Faber, {{Page needed|date=December 2008}}1985).</ref> Hyd at y 1960 ystyriwyd ei weithiau drwy lygad yr hanesydd yn hytrach na'r cerddor, ond ers hynny fe'i gosodir ar lwyfan llawer uwch, yn enwedig ''The Coronation of Poppea'', sy'n cael ei chanu heddiw ledled y byd.
 
[[Delwedd:Tomba di Claudio Monteverdi.jpg|bawd|dde|220px|Mae'r beddrod yn y ''Basilica di Santa Maria Gloriosa dei Frari'']]
Llinell 41 ⟶ 40:
| format3 = [[Ogg]]
}}
Ar fadrigalau y gweithiod hyd nes oedd yn ei bedwar-degau, a chyfansoddodd naw llyfr. Cymerodd bedair blynedd i orffen ei lyfr cyntaf o 21 madrigal, ar gyfer 5 llais.<ref name="ReferenceA">Leo Schrade, Leo. ''Monteverdi: Creator of Modern Music''. New(Efrog YorkNewydd: W. W. Norton & Company, 1950.)</ref> Fel cyfanwaith, gellir olrhain yr esblygiad o gerddoriaeth y Dadeni i arddull 'fonodig' cerddoriaeth Faróc yn y gweithiau hyn.
 
== Yn dilyn ei farwolaeth ==
Yn ogystal â nifer o enwau ffyrdd, neilltuwyd hefyd [[asteroid]] i'w goffáu: ''5063 Monteverdi''.<ref>Halsey, William D., ed. ''name="Collier's Encyclopedia''. Vol. 16.. Efrog newydd: MacMillan Educational Company, 1991."></ref> Ceir nifer o gorau a llefydd hefyd sy'n dwyn ei enw: Grŵp Polyffonig Claudio Monteverdi, [[Crema]] di Claudio Monteverdi Coro a Chôr Monteverdi.
 
==Cyfansoddiadau==
Llinell 63 ⟶ 62:
== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}
 
* Arnold, Denis, a [[Nigel Fortune]] (gol.) (1985) ''The New Monteverdi Companion''. Boston: Faber and Faber Ltd. ISBN 978-0-571-13148-8
==Llyfryddiaeth==
* Whenham, John, a Richard Wistreich (gol.) (2007). ''The Cambridge Companion to Monteverdi''. Cambridge Companions to Music. Cambridge and New York: Cambridge University Press. ISBN 0-521-87525-0 (cloth) ISBN 0-521-69798-0 (pbk)
* Arnold, Denis, a [[Nigel Fortune]] (gol.) (1985), ''The New Monteverdi Companion''. Boston(Llundain: Faber and Faber, Ltd. ISBN 978-0-571-13148-81985)
* Whenham, John, a Richard Wistreich (gol.) (2007)., ''The Cambridge Companion to Monteverdi''. Cambridge Companions to Music. Cambridge and New York(Caergrawnt: Cambridge University Press., ISBN 0-521-87525-0 (cloth) ISBN 0-521-69798-0 (pbk2007)
 
== Dolenni allanol ==
 
* {{Eicon it}} [http://www.fondazionemonteverdi.it/ Fondazione Claudio Monteverdi]
* {{Eicon en}} [httphttps://icking-music-archiveimslp.org/ByComposerwiki/Category:Monteverdi.php Score,_Claudio musicsSgorau ofgan Claudio Monteverdi]
 
{{Rheoli awdurdod}}
 
 
{{eginyn Eidalwyr}}