Bangor-is-y-coed: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Dim crynodeb golygu |
Dim crynodeb golygu |
||
Llinell 6:
Mae '''Bangor-is-y-coed''' yn bentref ar [[Afon Dyfrdwy]] ym mwrdeistref sirol [[Wrecsam (sir)|Wrecsam]]. Mae [[cae rasio]] ceffylau i'r de-orllewin o'r pentref.
==Mynachlog Bangor Is-coed==
Roedd mynachlog '''Bangor Is-Coed''' yn ganolfan [[crefydd]] a [[dysg]] pwysig iawn yn hanes cynnar [[Cymru]] a'r [[Prydain|Brydain]] [[Celtiaid|Geltaidd]]. Yn ôl traddodiad sefydlwyd y fynachlog enwog gan y sant [[Dunawd]] yn y [[6ed ganrif]], gyda'i feibion [[Deiniol]] Wyn (nawddsant [[Bangor]] yng [[Gwynedd|Ngwynedd]]), [[Cynwyl]] a [[Gwarthan]]. Roedd y sant wedi ffoi o'r [[Hen Ogledd]] a chafodd heddwch a lloches ar lannau [[Afon Dyfrdwy]] ac felly penderfynodd sefydlu mynachlog yno.
Yn ôl yr hanesydd o [[Saeson|Sais]] [[Beda]], cafodd Bangor Is-Coed ei dinistrio gan y Saeson yn sgîl [[Brwydr Caer]] (tua [[615]] neu [[616]]). Roedd carfan gref o'r mynachod wedi cymryd rhan yn y frwydr ei hun ond collwyd y dydd i luoedd y brenin [[Aethelfrith]] o [[Deira|Ddeira]] ([[Northumbria]] heddiw) a chollodd 1200 o'r mynachod eu bywydau.
Does dim olion o'r fynachlog i'w gweld yno heddiw.
==Y pentref==
Mae [[pont]] pump bwa sy'n dyddio o tua [[1660]] yn rhychwantu [[Afon Dyfrdwy]] yn y pentref; credir iddo gael ei chodi gan y pensaer enwog [[Inigo Jones]].
{{eginyn}}
{{Trefi Wrecsam}}
[[Category:Wrecsam]]
[[Categori:Oes y Seintiau]]
[[Categori:Tai crefydd Cymru]]
[[en:Bangor-on-Dee]]
| |||