Defnyddiwr:Stefanik/Pwll Tywod: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Stefanik (sgwrs | cyfraniadau) |
Stefanik (sgwrs | cyfraniadau) Dim crynodeb golygu |
||
Llinell 1:
{{Infobox person
| name= Friedrich Ludwig Jahn
| image= Friedrich Ludwig Jahn.jpg
| image_size= 222px
| caption=
| birth_date= {{birth date|1778|08|11|df=y}}
| birth_place= [[Lanz (Prignitz)|Lanz]], [[Brandenburg]], [[Prussia]]
| death_date= {{Death date and age|1852|10|15|1778|08|11|df=y}}
| death_place= [[Freyburg, Germany]]
| nationality= German
| occupation= Gymnastics educator and nationalist
| othername= Turnvater Jahn
}}
Gelwir '''Friedrich Ludwig Jahn''', (ganwyd [[11 Awst]] [[1778]], Lanz, [[Brandenburg]], [[Prwsia]] - bu farw [[15 Hydref]] [[1852]], Freyburg an der Unstrut, Sacsoni Prwsia), yn ''Turnvater'' (“Tad [[Gymnasteg]]”) yr Almaen a sefydlodd y mudiad ''turnverein'' (clwb gymnasteg) yn [[yr Almaen]]. Roedd yn wladgarwr selog a gredai mai addysg gorfforol oedd conglfaen iechyd a chryfder cenedlaethol ac yn bwysig wrth gryfhau cymeriad a hunaniaeth genedlaethol.
Llinell 12 ⟶ 25:
==Cenedlaetholdeb==
[[File:A treatise on gymnasticks (1828) (14584454757).jpg|thumb|de|Delweddau o ymarferion ar y [[Ceffyl pwmel]] yn y cyfieithiad Saesneg o ''Treatise on Gymnasticks'', 1828]]
Yn 28 oed ymunodd â byddin Prwsia yn dilyn gorchfygiad gwaradwyddus Prwsia ym mrwydrau gefell Jena ac Auerstädt ym 1806. Flwyddyn yn ddiweddarach gorfododd ail Gytundeb Tilsit y Brenin Frederick William III i glymu hanner tiriogaeth Prwsia. Priodolodd Jahn angeu milwrol Prwsia i’w arwahanrwydd oddi wrth ei chymdogion yn yr Almaen ac i’r diffyg ymwybyddiaeth genedlaethol ymhlith taleithiau’r Almaen o’i gymharu â’r ysfa genedlaetholgar a oedd yn bywiogi’r Ffrancwyr. Felly daeth i eirioli uno'r Almaen.<ref>https://www.counter-currents.com/2017/11/friedrich-ludwig-jahn-and-german-nationalism/#_ftn2</ref>
Llinell 23 ⟶ 37:
==Jahn a'r iaith Almaeneg==
[[File:FFFF in Eisenberg (Pfalz).jpg|bawd|''Turnerkreuz'' (FFFF) ar fur canolfan chwaraeon yn Eisenberg (yn y Pfalz)]]
Roedd Jahn yn un o ladmeiryddion cynnar mwyaf dylanwadol drps undod cenedlaethol yr Almaen, ynghyd ag Ernst Moritz Arndt a Johann Gottlieb Fichte. Credwyd mai gwaith Jahn, ''Deutsches Volkstum'' a gwaith Fichte, ''Addresses to the German Nation'' oedd y testunau cenedlaetholgar Almaeneg mwyaf arwyddocaol ar y pryd
| |||