Sunni: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Dim crynodeb golygu
Ateldez (sgwrs | cyfraniadau)
Dim crynodeb golygu
Llinell 1:
{{Islam}}
[[Delwedd:Islam by country.png|bawd|210px|de|Gwledydd gyda mwy na 10% o'r boblogaeth yn ddilynwyr Islam<br /><span style="color:#008000;">'''Gwyrdd'''</span>: Gwledydd y Swnni, <span style="color:#ff0000;">'''Coch'''</span>: Gwledydd Shïa, <span style="color:#0000bb;">'''Glas'''</span>: Ibaditiaid (Oman)]]
Enwad fwyaf [[Islam]] yw '''Sunni''' neu '''Islam Sunni'''. Cyfeirir at Islam Sunni fel '''Ahl as-Sunnah wa’l-Jamā‘ah''' ([[Arabeg]]: أهل السنة والجماعة‎ "pobl [sy'n dilyn] esiampl ([[Mohamed]]) a'r [[Umma|Gymuned]]") hefyd neu '''Ahl as-Sunnah''' (Arabeg: أهل السنة‎). Daw'r gair 'Sunni' o'r gair ''[[Sunnah]]'' (Arabeg: سنة‎), sy'n golygu geiriau neu weithredoedd neu esiampl Mohamed, [[proffwydi Islam|proffwyd Islam]].
 
Mae tua 80% neu ragor o Fwslemiaid yn Sunni. Yr enwad ail fwyaf yw Islam [[Shia]] (rhwng 15% a 20% o Fwslemiaid), sydd i'w cael yn bennaf yn [[Iran]], de [[Irac]], [[Iemen]] a rhannau o [[Syria]], [[Libanus]] ac [[Affganistan]]: y tu allan i'r cadarnleoedd hynny mae'r Sunni yn ffurffio'r mwyafrif llethol yn y gwledydd Islamig, o'r [[Maghreb]] i [[Indonesia]].
 
== Ysgolion y gyfraith Sunni (''Madhhab'') ==
Gelwir cyfraith Islamaidd yn ''[[Sharia|Sharī‘ah]].'' Seilir y Sharī‘ah ar y ''[[Coran]]'' a'r ''[[Sunnah]],''. Y prif ysgolion Sharia Sunni yw:
 
* Yr Ysgol [[Hanafi]] (sefydlwyd gan [[Abu Hanifa]])
Ganwyd Abu Hanifa (m. 767) tua 702 yn [[Kufa]], [[Irac]].<ref>Josef W. Meri, ''Medieval Islamic Civilization: An Encyclopedia'' (Routledge: 2005), tud. 5</ref><ref>Hisham M. Ramadan, ''Understanding Islamic Law: From Classical to Contemporary'', (AltaMira Press: 2006), tud. 26</ref> Mae nifer o Fwslemiaid [[Bangladesh]], [[Pacistan]], [[India]], [[Affganistan]], [[Canolbarth Asia]], rhannau o Dde [[Rwsia]], y [[Cawcasws]], rhannau o'r [[Balcanau]], [[Irac]] a [[Twrci]] yn dilyn yr ysgol hon.
 
Ganwyd Abu Hanifa (m. 767) tua 702 yn [[Kufa]], [[Irac]].<ref>Josef W. Meri, ''Medieval Islamic Civilization: An Encyclopedia'' (Routledge: 2005), tud. 5</ref><ref>Hisham M. Ramadan, ''Understanding Islamic Law: From Classical to Contemporary'', (AltaMira Press: 2006), tud. 26</ref> Mae nifer o Fwslemiaid [[Bangladesh]], [[Pacistan]], [[India]], [[Affganistan]], [[Canolbarth Asia]], rhannau o Dde [[Rwsia]], y [[Cawcasws]], rhannau o'r [[Balcanau]], [[Irac]] a [[Twrci]] yn dilyn yr ysgol hon.
* Ysgol [[Maliki]] (sefydlwyd gan [[Malik ibn Anas]])
 
Datblygodd Malik ibn Anas (m. 795) ei syniadau ym [[Medina]], lle roedd yn adnabod rhai o ddilynwyr byw olaf Mohamed Prophet neu eu ddisgynyddion. Cofnodir ei athrawiaeth yn y ''[[Muwatta]]'' sydd yn cael ei derbyn gan y rhan fwyaf o'r Mwslemiaid yn [[Affrica]] ac eithrio de'r [[Aifft]], [[Corn Affrica]], [[Sansibar]] a [[De Affrica]]. Mae'n arbennig o gryf yn y [[Maghreb]].
* Ysgol [[Maliki]] (sefydlwyd gan [[Malik ibn Anas]])
 
Datblygodd Malik ibn Anas (m. 795) ei syniadau ym [[Medina]], lle roedd yn adnabod rhai o ddilynwyr byw olaf Mohamed Prophet neu eu ddisgynyddion. Cofnodir ei athrawiaeth yn y ''[[Muwatta]]'' sydd yn cael ei derbyn gan y rhan fwyaf o'r Mwslemiaid yn [[Affrica]] ac eithrio de'r [[Aifft]], [[Corn Affrica]], [[Sansibar]] a [[De Affrica]]. Mae'n arbennig o gryf yn y [[Maghreb]].
 
* Ysgol [[Shafi'i]] (sefydlwyd gan [[Muhammad ibn Idris ash-Shafi`i]])
 
* Ysgol [[Shafi'i]] (sefydlwyd gan [[Muhammad ibn Idris ash-Shafi`i]])
Dysgodd Al-Shafi‘i (m. 820) yn Irac a'r Aifft. Ystyrir ei ddysgeidiaeth yn un gymhedrol. Mae nifer o Fwslemiaid yn [[Indonesia]], De'r [[Aifft]], [[Maleisia]], [[Singapôr]], [[Somalia]], [[Gwlad Iorddonen]], [[Libanus]], [[Syria]], [[Palesteina]] a'r [[Iemen]] yn perthyn i'r ysgol hon. Rhoddodd Al-Shafi'i bwyslais mawr ar Sunnah y Proffwyd Mohamed, fel y'i ceir yn yr [[Hadith]] (Dywediadau).
 
* Ysgol [[Hanbali]] (sefydlwyd gan [[Ahmad bin Hanbal]])
 
Ganed Ahmad ibn Hanbal (m. 855) yn [[Baghdad]]. Daliai fod y [[Coran]] yn llyfr tragwyddol na chafodd ei greu erioed. Mae'r ysgol hon yn boblogaidd yn [[Arabia]] yn bennaf.