Ann Griffiths: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Newid enw'r wybodlen using AWB
twtio iaith
Llinell 13:
Roedd ei thad yn aelod cefnogol o Eglwys ei blwyf, fe wasanaethodd fel un o'i wardeniaid ar sawl achlysur. Roedd ei chartref yn un diwylliedig a chrefyddol, gyda darnau o'r Beibl a'r Llyfr Gweddi Gyffredin yn cael eu darllen yn ddyddiol. Roedd ei thad hefyd yn dipyn o [[Bardd|fardd]] gwlad a oedd yn ysgrifennu [[englyn]]ion bedydd, priodas ac angladd.<ref name=":0" />
==Tröedigaeth ==
Roedd brodyr hŷn Ann, John ac Edward,<ref>{{Cite web|title=Griffiths [née Thomas], Ann (bap. 1776, d. 1805), hymn writer in Welsh {{!}} Oxford Dictionary of National Biography|url=https://www.oxforddnb.com/view/10.1093/ref:odnb/9780198614128.001.0001/odnb-9780198614128-e-11614|website=www.oxforddnb.com|access-date=2019-08-27|doi=10.1093/ref:odnb/9780198614128.001.0001/odnb-9780198614128-e-11614|language=|date=|last=|first=|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> eisoes wedi cael tröedigaeth i'r achos Methodistaidd ond roedd Ann yn di hudddi-hid i ymrwymiad ei thad i hen grefydd Eglwys Loegr ac i grefydd newydd Methodistaidd ei frodyrbrodyr. Roedd Ann yn mwynhau arferion yr oes, - y nosweithiau llawen, y ddawns, a'r anterliwtiau. Byddai'n arfer gwawdio'r pererinion oedd yn pasio trwy gymdogaeth Dolwar ar eu ffordd i'r Bala, i'r cymanfaoedd a'r gwasanaethau cymun mawr.
 
Ar [[28 Mawrth]] [[1796]], dydd mabsant [[Sant Myllin]], roedd Ann ar ei ffordd i ddawns yn Llanfyllin. Ar y ffordd gwelodd merchferch a fu'n arfer gweithio yn Nolwar fach. Roedd y ferch am fynd i gapel yr Annibynwyr i wrando ar bregeth gan un o bregethwyr enwog y cyfnod, Benjamin Jones, Pwllheli,<ref>{{Cite web|title=JONES, BENJAMIN (1756 - 1823), gweinidog gyda'r Annibynwyr {{!}} Y Bywgraffiadur Cymreig|url=https://bywgraffiadur.cymru/article/c-JONE-BEN-1756|website=bywgraffiadur.cymru|access-date=2019-08-27}}</ref> ac am gael ffrind i fynd yn gwmni iddi. Cytunodd Ann i fynychu'r oedfa efo'r hogan. Cafodd y bregeth effaith mawr arni a bu am fisoedd yn pendroni amdros neges y bregeth. Ar fore'r Nadolig 1797 aeth Ann i wasanaeth y Plygain yn Eglwys Llanfihangel, ac wedi cyrraedd yn rhy gynnar cyfarfu a chiwrad yr eglwys a chafoddchael gwahoddiad i'w dŷ i ddisgwyl dechrau'r oedfa. Yn y tŷ fe wnaeth y ciwrad sylwadau anweddus a phenderfynodd Ann ffoi oddi yno. Penderfynodd ymuno a'i brawd yn seiat Pontrobert a chyn bo hir cafodd tröedigaethdröedigaeth i achos y Methodistiaid Calfinaidd.<ref name=":0" />
 
==Priodas a marwolaeth==
 
Ym 1801 derbyniwyd Thomas Griffiths yn aelod o’r seiat Fethodistaidd yn ei gartref yn y Cefn-du, Cegidfa a chafoddcafodd ei ethol yn flaenor yn fuan wedyn. Symudodd Griffiths i fferm y Ceunant, Meifod ym 1804, ac yn ôl ei arfer yn ei hen gartref dechreuodd cynnalgynnal cyfarfodydd crefyddol yn ei gartref newydd. Bu Ann yn mynychu'r oedfaon y Ceunant. Priododd Ann a Thomas Griffiths yn Eglwys Llanfihangel-yng-ngwynfa ym mis Hydref 1804.<ref>{{Cite web|url=https://bywgraffiadur.cymru/article/c-GRIF-ANN-1776|title=GRIFFITHS, ANN (1776 - 1805), emynyddes|date=|access-date=25 Awst 2019|website=Y Bywgraffiadur|last=Roberts|first=G. M|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> Ar 13 Gorffennaf 1805 ganwyd Elizabeth, merch Thomas ac Ann ond bu farw cyn pen y mis. Pythefnos ar ôl marwolaeth ei babi bu farw Ann hefyd o anhwylder ôl-esgorol yn 29 mlwydd oed. Claddwyd Elizabeth ac Ann Griffiths ym mynwent Eglwys Llanfihangel yng Ngwynfa
 
==Emynau==
Cyn ei thröedigaeth bu Ann yn cyfansoddi rhigymau byddai'nbyddain adroddeu hadrodd i'w hun a'i chyfeillion er mwyn diddanwch. Wedi ei thröedigaeth dechreuodd Ann gyfansoddi cerddi crefyddol yyn lle'r rhigymau ac eto yn eu hadrodd wrth fynd o amgylch ei ddyletswyddaudyletswyddau ar y fferm. Gwnaeth tad Ann cofnodgofnod o rai o'i cherddi crefyddol cyn iddo farw ym 1802. Roedd morwyn o'r enw Ruth Evans yn gweithio yn Nolwar Fach ac fe gadwodd hi nifer o gerddi crefyddol Ann ar ei chof, wedi clywed ei feistresmeistres yn eu hadrodd. Priododd Ruth Evans pregethwrbregethwr Methodistaidd o'r enw John Hughes, ac wedi marwolaeth Ann fe wnaeth John Hughes cofnodgofnod o'r cerddi roedd ei wraig yn eu cofio. Ym 1806 cyhoeddwyd y cerddi roedd Hughes a thad Ann wedi eu cofnodi mewn cyfrol o'r enw ''Casgliad o Hymnau'' a daeth yn gyfrol boblogaidd iawn. Mae nifer o emynau Ann yn cael eu canu yn gynulleidfaol o hyd gyda 14 ohonynt yn ymddangos yn ''Caneuon Ffydd'', y gyfrol gyd enwadol o emynau a gyhoeddwyd yn 2001.<ref>{{Cite book|title=Cydymaith caneuon ffydd|url=https://www.worldcat.org/oclc/123536494|publisher=Pwyllgor y Llyfr Emynau Cydenwadol|date=2006|location=[Caernarfon]|isbn=9781862250529|oclc=123536494|last=Morgans|first=Delyth G|year=|pages=532}}</ref> Mae'n debyg mae ei emyn enwocaf yw ''[[Wele'n sefyll rhwng y myrtwydd]]'', sy'n cael ei ganuchanu'n aml ar y dôn ''[[Cwm Rhondda (emyn-dôn)|Cwm Rhondda]]''.<ref>{{Cite book|title=Caneuon ffydd|url=https://www.worldcat.org/oclc/48791307|publisher=Pwyllgor y Llyfr Emynau Cydenwadol|date=2001|location=|isbn=1903754038|oclc=48791307|others=Pwyllgor y Llyfr Emynau Cydenwadol., Cysodwyd y gerddoriaeth gan Curiad), argraffwyd gan Wasg Gomer|last=|first=|year=|pages=}}</ref>
[[Delwedd:Llanfihangel-yng-Ngwynfa - geograph.org.uk - 426679.jpg|bawd|chwith|bedd Ann Griffiths]]
{| class="wikitable"