David Pugh (AS Caerfyrddin): Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Sian EJ (sgwrs | cyfraniadau)
→‎top: Gwybodlen using AWB
Dim crynodeb golygu
Llinell 3:
 
==Bywyd personol==
Ganwyd David Pugh ym Manorafon, plasty ger [[Llandeilo]], yn blentyn hynaf o dri i'r Cyrnol David Heron Pugh ac Elizabeth Benyon ei wraig.<ref>Annals and antiquities of the counties and county families of Wales [https://archive.org/stream/annalsantiquitie01nich#page/302/mode/2up]; adalwyd 16 Chwefror 2015</ref>
 
Ganwyd David Pugh ym Manorafon, plasty ger [[Llandeilo]], yn blentyn hynaf o dri i'r Cyrnol David Heron Pugh ac Elizabeth Benyon ei wraig.<ref>Annals and antiquities of the counties and county families of Wales [https://archive.org/stream/annalsantiquitie01nich#page/302/mode/2up] adalwyd 16 Chwefror 2015</ref>
 
Cafodd ei addysgu yn [[ysgol Rugby]] a [[Coleg Balliol, Rhydychen|Choleg Balliol, Rhydychen]], lle raddiodd BA ym 1828.
Llinell 13 ⟶ 12:
Cafodd Pugh ei alw i'r Bar ym 1837 yn [[y Deml Ganol]] a bu yn ymarfer y gyfraith yn achlysurol ar Gylchdaith Gogledd Lloegr. O 1843 i 1852 yr oedd yn gadeirydd Llysoedd Chwarter Caerfyrddin.
 
Ei brif waith oedd fel meistr ei ystâd o tua 10,000 erw a'r dyletswyddau cyhoeddus y disgwyliwyd i sgweier o'i radd eu cyflawni yn y cyfnod. Fel amaethwr yr oedd yn cael ei hystyried yn arbenigwr ar fridio gwartheg byrgorn.<ref>Aberdare Times; 12 Rhagfyr 1885 ''The Smithfield Club Show'' [http://papuraunewyddcymru.llgc.org.uk/cy/page/view/3026777/ART16 "The Smithfield Club Show"], ''Aberdare Times'', 12 Rhagfyr 1885; adalwyd 16 ChwefChwefror 2015</ref>
 
Gwasanaethodd fel [[Siryfion Sir Gaerfyrddin yn y 19eg Ganrif|Uchel Siryf Sir Gaerfyrddin]] yn y flwyddyn 1874.
 
Fe fu yn gapten yng nghatrawd milisia ''The Llandeilo Riffles''<ref>Cardiff Times 19 Gorffennaf 1890 ''The Death of Mr David Pugh MP'' [http://papuraunewyddcymru.llgc.org.uk/cy/page/view/3429024/ART184 "The Death of Mr David Pugh MP"]; ''Cardiff Times'', 19 Gorffennaf 1890; adalwyd 16 ChwefChwefror 2015</ref>
 
==Gyrfa Wleidyddol==
Ar farwolaeth [[David Saunders Davies]], un o Aelodau Seneddol [[Y Blaid Geidwadol (DU)|Ceidwadol]] Sir Gaerfyrddin ym 1857 etholwyd David Pugh i'w olynu yn ddiwrthwynebiad. Roedd ei ymrwymiad gwleidyddol ar adeg yr isetholiad yn amwys<ref>Welshman 19 Mehefin 1857 ''Carmarthenshire Election'' [http://papuraunewyddcymru.llgc.org.uk/cy/page/view/4349466/ART27 "Carmarthenshire Election"], ''Welshman'', 19 Mehefin 1857; adalwyd 16 Chwefror 2015</ref>. Mae'n cael ei gyfrif fel aelod Rhyddfrydol, gan amlaf, er ei fod wedi derbyn sêl bendith y bonheddwyr Ceidwadol i'w ethol ac yn cael ei ddisgrifio fel un "annibynnol ei farn" yn ei gynhadledd dewis. Cafodd ei ailethol yn ddiwrthwynebiad yn etholiadau Cyffredinol 1859 a 1865. Bu cystadleuaeth yn Sir Gaerfyrddin yn etholiad Cyffredinol 1868 a safodd Pugh fel ymgeisydd Annibynnol gan ddod ar waelod y pôl. Gan mae'r ymgeisydd Rhyddfrydol daeth i'r brig, mae'n bosib y byddai Pugh wedi cadw ei sedd pe bai wedi sefyll dros yr achos Rhyddfrydol.
 
(Ymgeiswyr efo * wedi eu hethol)
{{Dechrau bocs etholiad |
|teitl=[[Etholiad cyffredinol y Deyrnas Unedig, 1868|Etholiad cyffredinol 1868]]: Etholaeth Sir Gaerfyrddin<ref>Seren Cymru 4 Rhagfyr 1868 ''Etholiad Sir Gaerfyrddin'' [http://papuraunewyddcymru.llgc.org.uk/cy/page/view/3198009/ART31 "Etholiad Sir Gaerfyrddin"], ''Seren Cymru'', 4 Rhagfyr 1868; adalwyd 14 ChwefChwefror 2014</ref>
}}
{{Bocs ymgeisydd etholiad gyda dolen plaid|
Llinell 56 ⟶ 55:
Ail afaelodd yn ei ddiddordebau seneddol ym 1884. Pan geisiodd [[Tŷ'r Arglwyddi]] rhwystro cynlluniau [[William Gladstone]] i ehangu'r bleidlais cafwyd protest mawr yng Nghaerfyrddin i gefnogi'r Prif Weinidog, ymysg y sawl oedd yn cefnogi'r brotest oedd David Pugh.
 
Cafodd Pugh ei ddewis fel ymgeisydd y Rhyddfrydwyr yn etholaeth newydd [[Dwyrain Caerfyrddin (etholaeth seneddol)|Dwyrain Caerfyrddin]]<ref>Cardiff Times 24 Hydref 1885 ''Liberal Meeting at Carmarthen'' [http://papuraunewyddcymru.llgc.org.uk/cy/page/view/3422854/ART12 "Liberal Meeting at Carmarthen"], ''Cardiff Times'', 24 Hydref 1885; adalwyd 16 ChwefChwefror 2015</ref> gan ennill y sedd gyda mwyafrif mawr dros ei wrthwynebydd Ceidwadol.
 
{{Dechrau bocs etholiad |teitl=[[Etholiad cyffredinol y Deyrnas Unedig 1885|Etholiad Cyffredinol 1885]] Dwyrain Caerfyrddin
Nifer yr etholwyr 8,669}}
Llinell 87:
 
==Marwolaeth==
Bu farw David Pugh yn yr Hotel Metropol yn Llundain ar 12fed Gorffennaf 1890 yn 84 mlwydd oed, claddwyd ei weddillion ym mynwent Llandeilo<ref>Carmarthen Journal and South Wales Weekly Advertiser 18 Gorffennaf 1890 ''Marwolaeth Mr D Pugh AS'' [http://papuraunewyddcymru.llgc.org.uk/cy/page/view/3761459/ART4 "Marwolaeth Mr D Pugh AS"], ''Carmarthen Journal and South Wales Weekly Advertiser'', 18 Gorffennaf 1890; adalwyd 16 ChwefChwefror 2015</ref>
 
==Cyfeiriadau==