Henry Robert Vaughan Johnson: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Bargyfreithiwr a gwas sifil o Loegr oedd '''Henry Robert Vaughan Johnson''' ([[30 Ionawr]] [[1820]] – [[23 Chwefror]] [[1899]]).<ref>[http://www.thepeerage.com/p12609.htm#i126088 "Henry Robert Vaughan Johnson"], ''The Peerage''; adalwyd 15 Chwefror 2020</ref><ref>Joseph Foster, ''Men-at-the-Bar: A Biographical Hand-List of the Members of the Various Inns of Court'' (Llundain, 1885)</ref><ref>"Johnson, Henry Robert Vaughan", ''Alumni Cantabrigienses'', cyf. 2, rhan 3 (Caergrawnt, 2011), t. 579</ref> Mae'n adnabyddus fel un o'r tri chomisiynydd a oedd yn gyfrifol am yr adroddiad ''Inquiry into the State of Popular Education in Wales'' (1847) – y [[Brad y Llyfrau Gleision|Llyfrau Gleision]] drwg-enwog.

 

 

Yn 1846 fe'i penodwyd, gyda [[Jelinger Cookson Symons]] a [[Ralph Lingen, Barwn 1af Lingen|Ralph Robert Wheeler Lingen]] – dau fargyfreithiwr arall o Loegr – yn gomisiynydd ymchwiliad seneddol i gyflwr addysg yng Nghymru. Ar adeg pan oedd mwyafrif y boblogaeth yn siaradwyr Cymraeg roedd y tri chomisiynydd yn siaradwyr Saesneg uniaith. Roeddent yn dibynnu i raddau helaeth ar dystiolaeth unochrog gan dirfeddianwyr a chlerigwyr Anglicanaidd a ddifenwasant iaith, addysg a moesoldeb y Cymry Cymraeg. Arweiniodd adroddiad y comisiynwyr – a gyhoeddwyd mewn cloriau glas ym 1847 – at ddicter yng Nghymru, a daeth y mater yn adnabyddus fel [[Brad y Llyfrau Gleision]].

[[Categori:Genedigaethau 1820]]

[[Categori:Marwolaethau 1899]]