Wicipedia

William Salesbury: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Pori'r hanes yn rhyngweithiol
← Cymharer â'r fersiwn gyntCymharer â'r fersiwn dilynol →
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
GweledolCystrawen wici
Corgimwch (sgwrs | cyfraniadau)
187 golygiad
Dim crynodeb golygu
Llinell 8:
}}
[[Delwedd:Translator's Memorial, St Asaph - geograph.org.uk - 609060.jpg|250px|bawd|'Cofeb y Cyfieithwyr', [[Llanelwy]]]]
'''William Salesbury''' (hefyd 'Salusbury'; tua [[1520]] - tua [[1584]]) oedd un o ysgolheigion mwyaf [[Cymru]] yng nghyfnod y [[Dadeni Dysg]], a fu'n gyfrifol, gyda'r Esgob [[Richard Davies]] a [[Thomas Huet]], am wneud y cyfieithiad cyntaf cyflawn o'r [[Testament Newydd]] i'r [[Cymraeg|Gymraeg]], a gyhoeddwyd ym [[1567]].
 
==Ei flynyddoedd cynnar==
[[Delwedd:Plas Isa 01(dg).JPG|250px|bawd|Adfeilion '''Plas Isa''', Llanrwst, tua 1900 (darlun gan [[S. Maurice Jones]])]]
Cafodd ei eni yn [[Llansannan]], yn yr hen [[Sir Ddinbych]] yn fab i Ffwg Salesbury (m. 1520) ac Annes, merch Wiliam ap Gruffydd ap Robin o Gochwillan. Erbyn 1540 roedd wedi symud i Blas Isa ar gyrion [[Llanrwst]] lle treuliodd ran helaeth o'i lencyndod. Fe'i addysgwydhaddysgwyd ym Mhrifysgol [[Rhydychen]] lle astudiodd [[Hebraeg]], [[Groeg (iaith)|Groeg]] a [[Lladin]]; yno, arhosai, mae'n debyg yn ''Broadgates Hall''. Yno hefyd daeth yn ymwybodol o lyfrau gwaharddiedig [[Martin Luther]] a [[William Tyndale]] a thechnegau argraffu. Nid oes tystiolaeth iddo dderbyn gradd yn Rhydychen ond erbyn 1550 roedd yn ''Thavies Inn''.
 
Priododd Catrin Llwyd (m. 1572), chwaer Ellis[[Elis PricePrys (Y Doctor Coch)|Elis Prys]], 'Y Doctor Coch', o Blas Iolyn.
 
==Ysgrifennu a Chyfieithu==
Yn 1547 cyhoeddodd [[Rhestr geiriaduron Cymraeg|geiriadur]] Saesneg-Cymraeg yn 1547 ac ''[[Oll synnwyr pen Kembero ygyd]]'', casgliad o ddiarhebion Cymreig a wnaed gan y bardd [[Gruffudd Hiraethog]].
 
Fel [[Erasmus]] a [[Martin Luther]], credai William Salesbury yn gryf mewn gwneud y Beibl ar gael i bawb yn eu mamiaith. CyhoeddoeddCyhoeddodd gyfieithiad Cymraeg yo'r darlleniadau o'r Efengylau a'r Epistolau sydd yn y ''[[Llyfr Gweddi Gyffredin]]'' Saesneg dan y teitl ''[[Kynniver Llith a Ban]]'' (1551).
 
Bu William Salesbury, a oedd yn [[Protestaniaeth|Brotestant]] i'r carn, yn cuddio mewn lloches drwy gydol teyrnasiad y frenhines [[Catholigiaeth|Babyddol]] [[Mari I o Loegr|Mari I]], felly nid argraffwyd dim byd ganddo yn y cyfnod hynny. Dechreuodd ei gyfieithu unwaith eto gydag esgyniad y Frenhines [[Elisabeth I o Loegr|Elisabeth]] i'r orsedd. Yn 1563 argymhelloddpwysodd i'ram gael y Senedd I basio deddf a wnâi cyfieithu'r Beibl i'r Gymraeg yn un o flaenoriaethau esgobion Cymru a [[Henffordd]]. Mae'n gyfrifol hefyd am un o'r ceisiadau cynharaf i ddisgrifio seiniau'r iaith Gymraeg yn ei ''A briefe and a playne introduction, teachyng how to pronounce the letters in the British tong'' (1550, ailargraffwyd 1567).
 
==Gwaith botanegol==
Llinell 39:
*''[[Kynniver Llith a Ban]]'' (1551)
*(cyf.) ''[[Y Testament Newydd, 1567|Y Testament Newydd]]'' (1567)
*Llyfr Gweddi Gyffredin 1567
 
===Astudiaethau===
Llinell 44 ⟶ 45:
*E Stanton Roberts, ''Llysieulyfr Meddyginiaethol a Briodolir i William Salesbury'' (1916)
*Isaac Thomas, ''William Salesbury a'i Destament'' (1967)
* ''idem'', ''Y Testament Newydd Cymraeg 1551-1620'' (1976)
 
==Cyfeiriadau==
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/wiki/William_Salesbury"