Ffasgaeth: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
BDim crynodeb golygu |
BDim crynodeb golygu |
||
Llinell 1:
{{ideolegau}}
Yn hanesyddol fe ddaeth '''ffasgiaeth''' neu '''ffasgaeth''' i'r amlwg am y tro cynfaf yn [[yr Eidal]], [[yr Almaen]] a [[Sbaen]] yn nauddegau'r [[20fed ganrif]]. Daeth y Ffasgwyr am y tro cyntaf i rym o dan [[Benito Mussolini]] yn yr Eidal ar ôl yr orymdaith enwog ar [[Rhufain|Rufain]] ([[1922]]).
Fe ddaw'r enw
Ystyrir yn ideoleg awdurdodol, ac ar y sbectrwm traddodiadol chwith-dde yn dde eithafol, o ganlyniad i'w gwerthoedd ceidwadol a chenedlaetholgar. Pwysleisia
Mae'r hunan gynaladwyedd yn cydfyd gyda'i thueddiad at bolisïau tramor ymosodol, er mwyn adfer yr hyn gwelant fel tramgwyddau hanesyddol neu'r eisiau i ehangu tiroedd ac ennill trefedigaethau i'w hecsploetio er lles y genedl. Ceir felly pwyslais ar y fyddin a'r lluoedd arfog. Serch hyn, cysylltir Ffasgwyr â grwpiau paramilitaraidd, oedd yn hanesyddol elfennol i'w hesgyniad i bŵer a defnyddir fel arf i frawychu a meddiannu'r poblogaeth, megis Crysau Duon gwreiddiol Mussolini neu ''Sturmabteilung'' (stormfilwyr) y Natsïaid. Rhan nodweddiadol o lywodraethau Ffasgaidd (fel llywodraethau awdurdodol eraill) yw eu defnydd allweddol o bropaganda a chredorfodi. Yn yr Eidal ceisiwyd creu cwlt personoliaeth o gwmpas Benito Mussolini, ac yn yr Almaen aethant cam ymhellach gan greu system o gredorfodi yn ysgolion, cyfnewid crefyddau am grefydd Natsïaidd a thrin eu harweinydd, [[Adolf Hitler]], fel fath o dduw.
Cysylltir
Yn hanesyddol ystyrir cymdeithas [[Sparta]] hynafol fel esiampl o proto-
|