Caffein: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Escarbot (sgwrs | cyfraniadau)
B robot Adding: kn:ಕೆಫೀನ್
Dim crynodeb golygu
Llinell 1:
[[Delwedd:Caffeine.svg|200px|de|bawd|Adeiledd cemegol caffein.]]
== Caffein ==
Mae '''caffein''' (C<sub>8</sub>H<sub>10</sub>O<sub>2</sub>N<sub>4</sub>.H<sub>2</sub>O) mewn [[coffi]], [[te]], [[coco]] a [[cola|chola]]. Darganfuwyd caffein mewn coffi yn [[1820]]. Darganfuwyd thein mewn te yn [[1827]] ac fe sefydlwyd yn [[1838]] mae'r un peth oedd thein a caffein.
 
Mae caffein (C<sub>8</sub>H<sub>10</sub>O<sub>2</sub>N<sub>4</sub>.H<sub>2</sub>O) mewn [[coffi]], [[te]], [[coco]] a [[cola|chola]].
Darganfyddyd caffein mewn coffi yn [[1820]].
Darganfyddyd thein mewn te yn [[1827]] ac fe sefydlwyd yn [[1838]] mae'r un peth oedd thein a caffein.
 
== Effaith Caffein ar y Corff. ==
*'''Yr ymennydd.''' Mae gan gaffein yr effaith o ddarwasgu [[gweithiennau]]'r [[yr ymennydd|ymennydd]]. Fe fydd caffein yn hirhau amser gwyliadwraeth ac wrth wneud gwaith meddyliol fe fydd e'n dal teimlad blinedig yn ôl. Mae e'n atal neu gwella cur pen ac yn gwneud [[asbirin]] yn fwy effeithiol.
*'''Y galon.''' Gall gormod o gaffein (mwy na 5 cwpanaid o goffi cryf) achosi crychguriadau afreolaidd ar y [[y galoncalon|galon]].
*'''Yr ysgyfaint.''' Mae caffein yn ymledu'r bronci ac yn helpu rhwystro'r [[asma|fogfa]]. Ar y llaw arall, gall lwch coffi gwyrdd (ffa coffi heb eu rhostio) achosi'r fogfa ac [[allergedd]] [[y [[croen]] hefyd.
*'''Y pancreas.''' Mae caffein yn cynyddu secretiad y [[pancreas]]. Dydy yfed te neu coffi yn gymhedrol, ddim yn ddrwg i'r [[diabetes|ddiabetig]], heblaw os oes cyflwr o bryder neu nerfusrwydd yn achosi newid rheolaeth [[glycogen]].
*'''Yr arennau.''' Mae gan gaffein effaith ddiuretig ond ar y llaw arall fe ddylai rhai sy'n cwyno gyda'u [[arennau]] osgoi coffi.
*'''Y cyhyrau.''' Mae effaith caffein ar y [[cyhyrau]] yn wahanol o un person i'r llall. Mae caffein yn cyffroi'r [[Y System Nerfol Canolog|system nerfol canolog]]. Fe fydd e'n parhau'r dygnedd wrth gadw'r teimlad blinedig yn ôl. Dydy caffein ddim yn gwella perfformiad corfforol. Mae caffein yn esmwytho gwaith sy'n angen cydweithrediad y corff, fel gweithio peiriant neu gyrru car. Gall gormod o gaffein achosi'r dwylo i grynu.
 
[[Categori:Cemeg organig]]
[[Categori:Symbylyddion]]
[[Categori:Coffi]]
 
[[ar:كافايين]]