Abermenai

pen gorllewinol Afon Menai

Abermenai yw pen gorllewinol Afon Menai. Ar ochr ogleddol y Fenai, ar Ynys Môn, mae Pwynt Abermenai yn ymestyn tua'r de, gan adael dim ond darn cul o fôr rhwng pen deheuol y pwynt a Chaer Belan ar ochr Arfon i'r Fenai. I'r dwyrain o Bwynt Abermenai, ceir Traeth Abermenai, hefyd Traeth Melynog, ardal helaeth o fwd sy'n ymestyn hyd aber afon Braint. I'r dwyrain o Gaer Belan ar yr ochr draw mae aber y Foryd. Saif yng nghymuned Rhosyr.

Abermenai
Mathpenrhyn Edit this on Wikidata
Cysylltir gydaGruffudd ap Cynan Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
SirRhosyr Edit this on Wikidata
GwladBaner Cymru Cymru
GerllawAfon Menai Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau53.1269°N 4.3314°W Edit this on Wikidata
Map

Hanes golygu

Ceir sawl cyfeiriad at Abermenai yn hanes Cymru. Glaniodd Gruffudd ap Cynan yma yn 1075 wedi croesi o Ddulyn gyda mintai o filwyr hur o Lychlynwyr i geisio hawlio teyrnas Gwynedd. Yn 1144 glaniodd Cadwaladr ap Gruffudd, brawd Owain Gwynedd, yma gyda llynges yr oedd wedi ei llogi gan y Daniaid o ddinas Dulyn. Y flwyddyn cynt, roedd Cadwaladr wedi ei yrru o'i diroedd gan Owain oherwydd ei ran yn llofruddiaeth Anarawd ap Gruffudd, tywysog Deheubarth, a bwriad Cadwaladr oedd defnyddio'r Daniaid i geisio gorfodi Owain i dychwelyd ei diroedd. Ymddengys i Gadwaladr adael y Daniaid a dod i gytundeb a'i frawd.

Ceir cyfeiriad at Abermenai ym mhedwaredd cainc y Mabinogi hefyd.

Cyfeiriadau golygu