Charyapada
Blodeugerdd o gerddi cyfrinol Bwdaidd o ddwyrain India a gyfansoddwyd rhwng yr 8g a dechrau'r 12g yw'r Charyapada (Bengaleg: চর্যাপদ, Asameg: চৰ্যাপদ). Maent yn bwysig i ieithegwyr fel enghreifftiau cynnar o'r ieithoedd Asameg, Oriya a Bengaleg. Enw arall ar y Charyapada yw Charyageeti, am eu bod yn padas (pennillion/cerddi) i'w canu. Roedd y beirdd a gyfansoddodd y Charyapadas, sy'n cael eu hadnabod fel Siddhas neu Siddhacharyas (math o seintiau neu ddoethion), yn byw yn Assam, Bengal (sy'n cynnwys Bangladesh heddiw), Orissa a Bihar.
| Enghraifft o'r canlynol | gwaith llenyddol  |
|---|---|
| Awdur | Lui pa, Kukkuripa, Kanha, Saraha, Shavaripa, Shantideva, Dombi Pa, Virupa, Gundari pa, Chatil Pa |
| Iaith | The Twilight Language |
| Genre | religious poetry |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Llawysgrifau golygu
Llawysgrif o ddail palmwydden yn cynnwys 47 pada gyda sylwebaeth Sansgrit yw'r testun cynharaf o'r Charyapadra a wyddys; cafodd ei darganfod yn Llyfrgell Llys Brenhinol Nepal yn 1907. Cafodd ei golygu gan Shastri fel rhan o'r gyfres Hajar Bacharer Purano Bangala Bhasay Bauddhagan O Doha yn 1916 dan y teitl Charyacharyavinishchayah. Yn ddiweddarach cyhoeddodd Prabodhchandra Bagchi gyfieirhiad Tibeteg cynnar gyda 50 pennill. [1]
Mae'r cyfieithiad Tibeteg yn rhoi inni wybodaeth ychwanegol. Ysgrifennwyd y nodiadau Sansgrit - Charyageetikoshavritti - gan un Munidatta; enw'e cyfieithydd oedd Chandrakirti.
Beirdd y Charyapada golygu
Priodolir y cerddi i'r beirdd canlynol yn y cyfieithiad Tibeteg:
| Bardd | Pada |
|---|---|
| Luipāda | 1, 29 |
| Kukkuripāda | 2, 20, 48 |
| Virubāpāda | 3 |
| Gundaripāda | 4 |
| Chatillapāda | 5 |
| Bhusukupāda | 6, 21, 23, 27, 30, 41, 43, 49 |
| Kānhapāda | 7, 9, 10, 11, 12, 13, 18, 19, 24, 36, 40, 42, 45 |
| Kambalāmbarapāda | 8 |
| Dombipāda | 14 |
| Shantipāda | 15, 26 |
| Mahidharapāda | 16 |
| Vināpāda | 17 |
| Sarahapāda | 22, 32, 38, 39 |
| Shabarapāda | 28, 50 |
| Āryadevapāda | 31 |
| Dhendhanapāda | 33 |
| Darikapāda | 34 |
| Bhādepāda | 35 |
| Tādakapāda | 37 |
| Kankanapāda | 44 |
| Jayanandipāda | 46 |
| Dhāmapāda | 47 |
| Tantripāda | 25 |
Ond mae rhai ysgolheigion diweddar yn meddwl mai Munidatta ei hun sy'n gyfrifol am yr enwau hyn ac yn amau eu dilysrwydd.
Cyfeiriadau golygu
- ↑ Bagchi Prabodhchandra, Materials for a critical edition of the old Bengali Caryapadas (A comparative study of the text and Tibetan translation) Part I, Journal of the Department of Letters 30 (Calcutta, 1938), tt.1-156
Dolenni allanol golygu
- Y Charyapada yn y sgript Bangla/Bengaleg gwreiddiol Archifwyd 2011-06-20 yn y Peiriant Wayback.
- (Saesneg) Cyfieithiad Saesneg o 48 Charyapada
- (Saesneg) Writing at Twilight: "O' Shariputra, the sandhaa-bhashya of the Tathaagatas is very difficult." gan Layne Little Archifwyd 2008-05-09 yn y Peiriant Wayback.