Clefyd cronig yr arennau
Mae clefyd cronig yr arennau (CKD) yn glefyd arennau sy'n achosi i'w swyddogaeth ddirywio'n raddol dros gyfnod o fisoedd neu flynyddoedd.[1] Ni ymddangosir symptomau ar ddechrau'r cyflwr fel rheol. Mae modd i'r clefyd arwain at sgil-effeithiau diweddarach, gan gynnwys chwyddo yn y coesau, blinder, chwydu, colli awydd bwyta, neu ddryswch datblygol. Gall achosi gymhlethdodau megis clefyd y galon, pwysedd gwaed uchel, clefyd esgyrn, neu anemia..[2]
| Enghraifft o'r canlynol | clefyd cronig, dosbarth o glefyd  |
|---|---|
| Math | methiant yr arennau, clefyd yr arennau, chronic renal disease, clefyd |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Gall y canlynol arwain at glefyd cronig yr arennau; clefyd y siwgwr, pwysedd gwaed uchel, glomeruloneffritis, a chlefyd arennau polycystig.[3] Mae ffactorau risg yn cynnwys hanes teuluol o'r cyflwr. Yn gyffredinol, gwneir diagnosis ar sail profion gwaed er mwyn archwilio cyfradd hidlif glomerwlaidd ynghyd â phrofion dŵr sy'n mesur albwmin.[4] Gellir cynnal profion pellach fel uwchsain neu biopsi aren er mwyn canfod yr achos sylfaenol. Mae nifer o wahanol systemau dosbarthu yn bodoli.[5]
Argymhellir sganio pobl sydd oddi tan risg. Gall triniaethau cychwynnol gynnwys meddyginiaethau i reoli'r pwysedd gwaed, lefelau siwgr yn y gwaed, a cholesterol isel. Dylid osgoi NSAIDau.[6] Mae'r dulliau gwarchodol eraill yn cynnwys cadw'n heini a mân newidiadau dietegol. Mewn achosion difrifol o'r cyflwr mae'n bosib y bydd angen hemodialysis, dialysis peritoneol, neu drawsblaniad aren.[7] Weithiau bydd yn ofynnol derbyn triniaethau ar gyfer anemia a chlefyd esgyrn hefyd.[8]
Yn 2015 effeithiodd clefyd cronig yr arennau ar oddeutu 323 miliwn o bobl yn fyd-eang.[9] Arweiniodd at 1.2 miliwn o farwolaethau yn yr un flwyddyn, cynnydd o'r 409,000 a welwyd ym 1990.[10] Ymhlith yr achosion sy'n arwain at y fwyaf o farwolaethau y mae pwysedd gwaed uchel (550,000), clefyd y siwgr (418,000), a glomeruloneffritis (238,000).
Cyfeiriadau golygu
- ↑ "What Is Chronic Kidney Disease?". National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. June 2017. Cyrchwyd 19 December 2017.
- ↑ Liao, Min-Tser; Sung, Chih-Chien; Hung, Kuo-Chin; Wu, Chia-Chao; Lo, Lan; Lu, Kuo-Cheng (2012). "Insulin Resistance in Patients with Chronic Kidney Disease". Journal of Biomedicine and Biotechnology 2012: 1–5. doi:10.1155/2012/691369. PMC 3420350. PMID 22919275. http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=3420350.
- ↑ "What is renal failure?". Johns Hopkins Medicine (yn Saesneg). Cyrchwyd 18 December 2017.
- ↑ "Chronic Kidney Disease Tests & Diagnosis". National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. October 2016. Cyrchwyd 19 December 2017.
- ↑ "Summary of Recommendation Statements". Kidney International Supplement 3 (1): 5–14. January 2013. doi:10.1038/kisup.2012.77.
- ↑ "Managing Chronic Kidney Disease". National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. October 2016.
- ↑ "Kidney Failure". National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. Cyrchwyd 11 November 2017.
- ↑ "Anemia in Chronic Kidney Disease". National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. July 2016. Cyrchwyd 19 December 2017.
- ↑ GBD 2015 Disease and Injury Incidence and Prevalence, Collaborators. (8 October 2016). "Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015.". Lancet 388 (10053): 1545–1602. PMID 27733282.
- ↑ GBD 2015 Mortality and Causes of Death, Collaborators. (8 October 2016). "Global, regional, and national life expectancy, all-cause mortality, and cause-specific mortality for 249 causes of death, 1980-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015.". Lancet 388 (10053): 1459–1544. PMID 27733281.