Départements Ffrainc
Mae départements Ffrainc (Ffrangeg: Départements de France Llydaweg: Departamantoù gall, Basgeg: Frantziako departmenduak) yn ardaloedd gweinyddol yn Ffrainc a grëwyd yn 1790 ar ôl y Chwyldro Ffrengig. Defnyddir y term i gyfeirio at israniadau nifer o gyn-wladfeydd Ffrainc yn ogystal. Mae'r ardaloedd yn wleidyddol yn cyfateb yn fras i'r siroedd ym Mhrydain. Mae 101 département Ffrainc wedi eu grwpio yn 13 région (rhanbarth) y Ffrainc Fetropolitan a 5 rhanbarth tramor. Mae gan bob département statws cyfreithiol fel rhannau annatod o Ffrainc. Is-rennir y rhanbarthau yn ogystal yn 342 arrondissement (bwrdeistref).
 | |
| Enghraifft o'r canlynol | math o adran weinyddol Ffrainc, math o endid cyfreithiol yn Ffrainc  |
|---|---|
| Math | awdurdod lleol yn Ffrainc, is-adran weinyddol gwlad ail lefel, is-adran weinyddol gwlad ail lefel, is raniad (lefel 3) o sir, o ran gweinyddiaeth, etholaeth, department, NUTS 3 statistical territorial entity |
| Rhan o | rhanbarthau Ffrainc, lefel 3 o gategorïau cyfreithiol yn Ffrainc |
| Dechrau/Sefydlu | 4 Mawrth 1790 |
| Yn cynnwys | canton of France |
| Gwladwriaeth | Ffrainc |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Rhestr départements Ffrainc golygu
Nodiadau:
- Neilltuwyd rhif 75 ar gyfer Seine gynt.
- Neilltuwyd rhif 78 ar gyfer Seine-et-Oise gynt.
- Neilltuwyd rhif 91 ar gyfer Alger, yn yr Algeria Ffrengig gynt.
- Neilltuwyd rhif 92 ar gyfer Oran, yn yr Algeria Ffrengig gynt.
- Neilltuwyd rhif 93 ar gyfer Constantine, yn yr Algeria Ffrengig gynt
- Sefydlwyd prefecture Val-d'Oise yn Pontoise pan grëwyd y département, ond fe'i symudwyd de facto i gomiwn cyfagos Cergy; gyda'i gilydd maent yn creu ville nouvelle Cergy-Pontoise.
- Mae'r départements tramor yn gyn-wladfeydd tu allan i Ffrainc, sydd erbyn hyn yn mwynhau statws yn un fath a Ffrainc fetropolitan. Maent yn rhan o Ffrainc a'r Undeb Ewropeaidd, er bod rheolau arbennig yr UE yn gymwys. Mae pob un ohonynt yn ardal o Ffrainc ar yr un pryd.
- Ers 2018, mae dau département Corsica wedi uno bellach at ddibenion gwleidyddol, ond yn dal i fodoli yn rhestr y circonscriptions
- Ers 2015, mae Métropole Lyon wedi ei gwahanu o département y Rhône gyda statws arbennig.
- Ers 2021, mae dau département Alsas wedi uno at ddibenion gwleidyddol.
Hen Départements golygu
Yn nhiriogaeth bresennol Ffrainc golygu
| Département | Préfecture | Dyddiad creu | Nodiadau |
|---|---|---|---|
| Rhône-et-Loire | Lyon | 1790–1793 | Rhannwyd yn  Rhône a  Loire ar 12 Awst 1793.
|
| Corse | Bastia | 1790–1793 | Rhannwyd yn Golo a Liamone. |
| Golo | Bastia | 1793–1811 | Ail-gyfunwyd gyda Liamone i greu  Corse.
|
| Liamone | Ajaccio | 1793–1811 | Ail-gyfunwyd gyda Golo i greu Corse.
|
| Mont-Blanc | Chambéry | 1792–1815 | Crëwyd o ran o  Ddugiaeth Savoy, tiriogaeth o .svg){kind=small} Deyrnas Piedmont-Sardinia a ddychwelwyd i Piedmont-Sardinia ar ôl goresgyniad Napoleon. Mae'r département yn cyfateb yn fras i'r départements Ffrengig  Savoie a Haute-Savoie.
|
| Léman | Geneva | 1798–1814 | Crëwyd pan ychwanegwyd  Gweriniaeth Geneva at Ymerodraeth Gyntaf Ffrainc. Daeth Léman yn rhan o ganton Gweriniaeth a Chanton Geneva yn y Swistir. Mae'r département yn cyfateb i'r canton presennol yn y Swistir a rhannau o départements presennol Ffrainc  Ain a Haute-Savoie.
|
| Meurthe | Nancy | 1790–1871 | Daeth Meurthe i ben yn dilyn ychwanegiad Alsace-Lorraine i .svg){kind=small} Ymerodraeth yr Almaen yn 1871; ni ail-grewyd pan ddychwelodd y département at Ffrainc gan Gytundeb Versailles.
|
| Seine | Paris | 1790–1967 | Ar 1 Ionawr 1968, rhanwyd Seine yn bedwar départment newydd:  Paris,  Hauts-de-Seine,  Seine-Saint-Denis a  Val-de-Marne, gan ennill dir o Seine-et-Oise yn y broses.
|
| Seine-et-Oise | Versailles | 1790–1967 | Ar 1 Ionawr 1968, rhanwyd Seine-et-Oise yn dri département newydd:  Yvelines,  Val-d'Oise ac  Essonne, a chollwyd rhan i Seine yn y broses.
|
| Corse | Ajaccio | 1811–1975 | Ar 15 Medi 1975, ail-ranwyd Corse yn ddau i ffurfio Corse-du-Sud a Haute-Corse.
|
| Saint-Pierre-et-Miquelon | Saint-Pierre | 1976–1985 | Roedd  Saint-Pierre-et-Miquelon yn département tramor o 1976 hyd iddi gael ei throi'n gyfuniad tramor ar 11 Mehefin 1985.
|
Ail-enwi golygu
Ail-enwyd rhai o départements Ffrainc, y rhan fwyaf er mwyn cael gwared a'r termau Inférieure ('is') a Basses ('isel'):
| Hen Enw | Enw Cyfoes | Dyddiad Newid |
|---|---|---|
| Mayenne-et-Loire | Maine-et-Loire | 1791 |
| Bec-d'Ambès | Gironde | 1795 |
| Charente-Inférieure | Charente-Maritime | 1941 |
| Seine-Inférieure | Seine-Maritime | 1955 |
| Loire-Inférieure | Loire-Atlantique (Llydaweg: Liger-Atlantel) | 1957 |
| Basses-Pyrénées | Pyrénées-Atlantiques | 1969 |
| Basses-Alpes | Alpes-de-Haute-Provence | 1970 |
| Côtes-du-Nord | Côtes-d'Armor (Llydaweg: Aodoù-an-Arvor) | 1990 |
Algeria Ffrengig golygu
.svg)
Cyn 1957 golygu
| № | Département | Prefecture | Dyddiad creu |
|---|---|---|---|
| 91 | Alger | Algiers | (1848–1957) |
| 92 | Oran | Oran | (1848–1957) |
| 93 | Constantine | Constantine | (1848–1957) |
| – | Bône | Annaba | (1955–1957) |
1957–1962 golygu
| № | Département | Prefecture | Dyddiad Bodolaeth |
|---|---|---|---|
| 8A | Oasis | Ouargla | (1957–1962) |
| 8B | Saoura | Bechar | (1957–1962) |
| 9A | Alger | Algiers | (1957–1962) |
| 9B | Batna | Batna | (1957–1962) |
| 9C | Bône | Annaba | (1955–1962) |
| 9D | Constantine | Constantine | (1957–1962) |
| 9E | Médéa | Medea | (1957–1962) |
| 9F | Mostaganem | Mostaganem | (1957–1962) |
| 9G | Oran | Oran | (1957–1962) |
| 9H | Orléansville | Chlef | (1957–1962) |
| 9J | Sétif | Setif | (1957–1962) |
| 9K | Tiaret | Tiaret | (1957–1962) |
| 9L | Tizi-Ouzou | Tizi Ouzou | (1957–1962) |
| 9M | Tlemcen | Tlemcen | (1957–1962) |
| 9N | Aumale | Sour el Ghozlane | (1958–1959) |
| 9P | Bougie | Bejaia | (1958–1962) |
| 9R | Saïda | Saida | (1958–1962) |
Départements yng nghyn-wladfeydd Ffrainc golygu
| Département | Lleoliad yng ngwledydd cyfoes | Dyddiad creu |
|---|---|---|
| Département du Sud | Hispaniola (  Gweriniaeth Dominica ,  Haiti )
|
1795–1800 |
| Département de l'Inganne | 1795–1800 | |
| Département du Nord | 1795–1800 | |
| Département de l'Ouest | 1795–1800 | |
| Département de Samana | 1795–1800 | |
| Isle de France |  Mawrisiws , Seychelles,  Ynys Rodrigues
|
1795–1800 |
| Indes-Orientales | Chandernagore, Karikal, Mahe, Pondichery, Yanaon | 1795–1800 |
| Sainte-Lucie |  Sant Lwsia , Tobago
|
1795–1800 |
