Dull loci

Mae dull loci (loci yw'r gair Lladin am "lleoedd") yn ddull o wella'r cof sy'n cyfuno llygad y dychymyg a chof gofodol, gwybodaeth gyfarwydd am amgylchedd yr unigolyn, i gofio gwybodaeth yn gyflym ac effeithlon. Mae dull loci hefyd yn cael ei adnabod fel taith y dychymyg, palas y cof, neu dechneg palas y meddwl. Mae'r dull hwn yn ddyfais cofeiriol gafodd ei fabwysiadu mewn traethodau rhethregol Rhufain hynafol a Groeg yr Henfyd (yn Rhetorica ad Herennium, De Oratore gan Cicero, ac Institutio Oratoria gan Quintilian). Mae nifer o bencampwyr cystadlaethau cof yn honni eu bod yn defnyddio'r dechneg hon i gofio wynebau, digidau, a rhestrau o eiriau.

Roedd Cicero yn trafod dull loci yn ei waith De Oratore.

Mae'r eitemau sy'n cael eu cofio yn y system gofeiriol hon yn cael eu cysylltu yn feddyliol â lleoliadau ffisegol penodol. Mae'r dull yn dibynnu ar berthynas ofodol i sefydlu trefn a chreu atgofion. Defnyddir y syniad o 'daith' i gofio trefn benodol, tra bod 'ystafell' neu 'balas' yn cael ei ystyried fwy effeithiol ar gyfer cofio darnau o wybodaeth heb berthynas â'i gilydd.

Ceir portreadau o ddull loci ym mytholeg Roeg. Yn fwy diweddar, roedd dull loci yn amlwg yng nghyfres deledu Sherlock fel y techneg a ddefnyddiai Sherlock Holmes - ar ffurf 'palas y meddwl' - i storio gwybodaeth. Yn straeon gwreiddiol Arthur Conan Doyle, roedd Sherlock Holmes yn cyfeirio at ei ymennydd fel atig. Yn Hannibal Rising gan Thomas Harris, ceir disgrifiad manwl o balas cof y cymeriad Hannibal Lecter.